?????? ??????????? ?????????
(???.
31 ???????
1947
,
???
) — ????????? ? ?????????? ?????? ? ???????
???????? ???????? ????
, ????????? ?????????????, ?????????? ? ????????????? ???????? ?????????? ? ???????? ????? ? ????; ???????, ??????????? ??????? ???????????.
?????? ??????????? ????
,
?????????
,
??????????? ??????? ????? ?????????? ?????????
? ?????????? ????????????. ??????? ????
?????? ????????????? ?????????? ????????? ? ??????? ???????????
. ??????
?????
(1994—2014). ????????
???????? ???? ??
, ????????? ?? ?? (2006—2011), ????????? ????? (? 2019).
?????????
?????????????
????? ?????????? ???????? ??????? 31 ??????? 1947 ?. ? ?. ??? ? ????? ?????????.
???? — ?????? ????????? ???????? (19 ?????? 1906 — 23 ??????? 1990), ??????, ???????? ??????? ????????????? ?????, ????? ?????????? ????????. ??????? ? ???????? ???????????? ?????? ??????????. ? 1928 ?. ??????? 6 ??????? ? ????? ??????? ??????? (???? — ? ??????????? ?????? ?????????????), ????? ???????????????? ????? ??????????? ????????, ?????????? ?????. ??? ??????? ? ???? ??????????? ????? ? ???????? 1941 ?. ?? ???. ?????? ? ??????, ? ?????? ?????????? ?????????? ? ???? ?? ??????????. ? 1946 ?? 1954 ??????? ? ?????????? ???????????????? ????? ????. ? 1954—1963 ??. ?????? ? ??????? ???? ??????? ??????????? ???????? ????????. ????? ????????? ??? ?????????? ?????? ???, ??? ???????????? ????????? ????? ?? ???????????????-????????????? ??????. ????????? ????? ???????? ????????????? ?????, ????? ???????? ??????? ??????, ????????.
???? — ?????? ??????????? ????????? (?????????; 1908—2000). ???????? ? ???? ????????? (???? ? ??????????? ?????? ?????????????), ?? ??????? ????????????? ? ??????????. ???????? 4 ?????? ???????. ???????????.
??????? ???? ????? (???. 1930) ??????? ??? ? 1953. ??????? ? ??????? — ?????????, ??????????? ?????????, ?????????? ????????????? ???????????. ????? ???????? ? ???????, ??????? ?????????? ??????????????? ??? ??. ??????. ????? ????????? ?????? ????????? ????? ??? ?? ???? ??????? ?????????? ???????????? ??????, ????????? ??????? ??????????????. ?????????? ??????? ? ????????? ???????? ???????? ???????????? ???.
?????? ?????? (1938—2008) ???????? ??????-?????????????? ????????? ???????????????? ????????????. ???????? ? ????? ????????, ???????. ????? ?????? ?? ?????? ???????? ? ?????????????? ?????? ??? «????????».
??????? ???????????????? ????????????
1955
—
1963
: ?????? ? ??????? ????? ? ??? ??? ???? ????? ??????????????? ????;
1966
: ??????? ??????? ????? ? 10 ?. ??? ? ?????????? ???????;
1966
: ???????? ? ???????? ???????? ????????, ????? ??????? ????? ??? ?????????? ?????????? ????????????? ??????
.
1971
: ???????
???????? ???????? ????????
?? ????????????? «?????????????? ? ???????????? ?????????????????, ???????????? ? ????????», ???????-???????;
? 1971: ???????, ??????? ??????? ????????? ?????????? ??????????? ??????????????? ?????????? ???;
??????? ????????????? ?. ?. ???????? ? ????????? ??? ?? ??????????
?
1972
: ???????? ???;
1975
: ???????? ??????? ??????????? ?? ????????? ?????? ??????? «???????? ??????????? ????»;
? 1975: ??????? ??????? ????????? ??????? «?????????????? ? ???????????? ?????????????????», ????? — ??????? ??????? ?????????, ??????? ????????????? ??????? ?????? ??????????;
1985
: ??????? ??????????? ?? ????????? ?????? ??????? «?????? ??????????? ????», ????: «???????????????? ? ??????????? ??????? ?????? ????????????? ? ??????????? ???????? ????????????»;
1986
: ????????? ?????? ?????? «?????????»;
? 1986: ????????? ??????? «????????? ? ???????? ????? ? ????»;
1986: ?????? ??????? ?????????-?????????????? ?????????? ???;
1987
—
1989
: ????? ?????????? ????????? ? ????????????? ??????????? (????? ??????????? ??? ? ??????????? ????????????? ???????????????? ?????????);
1989—
1993
: ????????? ??? ?? ??????? ??????;
1993: ???????? ?????? ??????????? ????????? ???????????????? ????????? ???????????? ???????????? — ??????????? ?? ????????????? ????????;
1993: ?????? ?????????? ???????? «????????? ? ???????? ????? ? ????»;
1994
: ?????? ???????? ????????? ???????????????? ????????? ???????????? ???????????? (? ?????????? ????????????? ?? ????????? ??????? ?
1999
,
2004
,
2009
);
2001
: ????-????????????? ???????? ???? ?????????? ????????????;
2003
: ?????? ?????????????? ?????? ?? ??, ????????? ???? ? ????? ? ????????? ????????.
??????? ????????????
????????? ?. ?. ???????? — ??????? ?????? ? ??????? ???????? ???????? ????, ??????? ????????? ?????????????, ???????????????? ?????????? ? ????????????? ???????????? ???????? ?????????? ????? ? ???????? ????? ? ????. ?? ??????????? ??????? ?????, ???????????? ?????????? ??????????????? ?????????? ????? ? ????. ?. ?. ?????????? ? ??? ????????? ??????????? ???????? ???????? ???????????????? ???????????? ????????? ? ??????????????? ??????????? ??????? ????????????? ?????????????; ?????? ??????? ??????? ???????????? ??????? ?? ?????????????, ??????????? ??????????????? ?????????? ?????? ????????????? ? ???????????? ???????? ???????????? ? ?????????? ???????? ???????????? ?? ????????? ?????, ??????????????? ?????????? ?????????????? ??????; ??????, ???????? ? ?????????? ??????? ????????????? ? ??????? ?????-??????? ??????.
? ??????????????? ???????? ?. ?. ?????????? ? ??????????? ??????? ??????????? ???? ??????????? ????????? ??????? ??????? ??????????? ?????????????. ??????????? ???????? ???? ???????????? ?????????, ????????????? ????????, ??????? ????? ? ????? ????????????, ??????????? ? ???????? ??????? ??????????? ????????????? ????? ? ????. ???????? ?????? ?????????????? ? ?????????? ??????? ????????????????? ? ???????? ???????. ??????? ???? ??????????????, ?????????? ? ???????????? ??????????? ??????? ??? ???????? ??????? ??????????? ?????????????.
?????????? ??????? ???????????? ?????????? ?. ?. ????????? ???????? ? 350 ??????? ???????????, ? ????? ??????? 104 ?????? ? ????????????? ???????? ??????? ???, 15 ??????????, 16 ?????????, 53 ??????? ?? ??????????? ? ???????? ?????? ? ????????????? ? ??????????????? ??????????? ???????? ??? ???. ????? ??? ???????? — 5 ???????? ? 14 ?????????? ????.
??? ??????? ?. ?. ?????????, ? ??????? ???? ??? ?????????????? ???????? ???? ?????????? ????????????, ? ?? ?? ??? ????????? ???????? ?????????????? ??????? ?? ????????? ???????????? ??????? ??????????, ???????? ??????????? ?????????. ????? ???????? ???? ??????? ?????????? ?????????????? ? ?????????? ???????? ?????, ????????? ??????? ?????????????? ?????????? ? ?? ??????? ??????????.
???????????? ?????? ?? ?????? ?????????? ? ???????????? ??????????? ??? ?????. ???? ??????????? ???? ??????-??????????? ????????, ??????? ???????? ??????? «????????? ? ???????? ?????????????? ? ??????????????? ?????». ???????????? ????-?????????? ????????????? ????????? ???????? ?????? ????.
???????????? ??????? ?????
????????? ?. ?. ???????? ?? ?????????? ?????
?? ???? ?????????? ???????????? ?. ?. ????????? ??????????? ??????????? ???????? ????? ? ????????? 18 000 ???????. ? 2012—2013 ??????? ???? ? ???????????? ??????? ????????????? 53 ????????? ?? ? ????? 500 ????????? ?? 44 ????? ????. ?????????? ????????????????? ?????? ??????? ?? ????? ??? 100 ????????????, ?????????????? ? ?????????????? ??????? ????????????????? ???????????. ? ??????????? ?????????? ?????? ?????? ???????????? ??????? ?? 29 ??????? ??????????????, ? ???????????? — ?? 6. ????????? ?????????????? ??????? ?????? ??????????? ??? ?? ????????? ?? ??????? ????????????? ???????????. ?????????? ??????????????? ???????? ????????? 92—96 %.
?????? ??????????? ?????????? ????????????? ????? ?. ?. ??????? ? 99-??????
???????? ??????????????? ???????????? ?????, ?. ?. ???????? ????????? ????????? ???? ? ??? ??????-?????????????????? ??????. ????????? ??? ??????? ? ???????????? ???????? ??????-???????????????? ????????, ? ??????? ???????? 5 ??????-??????????????-??????????????? ???????, 8 ???????????? ??????-????????????????? ???????????, 1 ??????-????????????????? ? ????????? ????????, 5 ????????? ????? ??? ????????. ?????? ????? ???????????????? ?????? ?? ??????????? ??????????? ? ?????????????? ??????? ?? ???????? ??????-????????????????? ????????????, ?????????? ????????? ?? ???????????? ?????????? ????????? ? ????????????? ?????, ?? ??????? ? ?????????? ???????? ? ????????? ???? ??.
??????? ? ??????? ??????? ? ?????, ???? ????? ??????????? ?????, ?? ??? ?? ???? ?? ??????? «???». ????? ?????????? ?????? ?????? ??? ??????????????, ?????? ????? ?????????? ??????????, ??? ????????? ????????? ? ????? ???????, ??? ? ??????? ??????? ???????????? ????? ?????????????? ?????????? ????. —
?. ?. ??????????
, ????-????????????? ???.
????? ?????????? ???????? ???????????? ?????? ??? ???????? ???????????? ???? ? ?????????? ?????????????? ?????. ?? ????? ??? ?????????? ?????????: ??????-???????? ???????? ????????? ??????????????? ????????????????? ???????????, ????? ??? ??? ??????????? ? ??????????????, ?????????-??????????????? ????????, ??????????? ????????? ??????? ?? ???? ????????????? ????? ??????? ???????? ? ????????????? ????????????. ???????????? ??????? ????? ????? ?????? ??? ???????? ?????? ????? ? ???????? ????? ?????????? ????????????.
??????? ????????????? ???????????? ????? ? ???? ??? ???????? ???????? ? ?????????????? ??????????? ?????????, ? ????? ? ????????? ? ??????????? ????????????? ???????????? ??????????????? ??????????????? ?????????? ???????????? ??????????? ? ????? ??. ??????????? ??????? ?????? ??????????????? ??????????? ?????????? ???????????? ?? ?????? 2009 ?.
????? ? ???????? ??????? ????????????????? ???????????
????????? ?. ?. ???????? ???????? ????????? ?????? ???????? ????? ?????????? ????????????. 2007 ?.
????????? ?. ?. ???????? ???? ????????????? ???????????????? ?????????? ? ???? ?? ????? ??????? ???????? ??? ?????? ????? ??????. ?????????? ????????????? ?????? ???? ? ????? ???????? ????? ??? ??????? ??????? ?? ?????? ????. ?????? ???????????? ???????????? ?. ?. ????????? ????? ?????????? ?????, ??????????? ? ????????????. ?? ???? ??????? ????? ? ?????????? ?????????? ??????????? ????? ? ????????????? ? ?????????????, ??????????? ???????? ????????????? ?????????????? ? ??????-?????????????? ???? ? ?????? ??????? ??????????. ??????? ?????????? ?????? ????? ?????????? ?????? ???????? ???????? ????????, ?????????? ???????? ? ??????? ??????????? ?? ???????????? ??????. ??? ??????? ???????? ??????? ????????????????? ??????????? ????? ??????? ?????? ???????? ????? ??, ??????? ?. ?. ???????? ?????????? ?? ?????????? ?????? ???.
???????????? ???????? ?. ?. ????????? ???????? ?????? ? ?????????? ???????? ???????? ? ??????????? ? ??????? ???? ?????????? ????????????, ? ??? ????? ? ?????. ??? ??? ??????? ???? ???????????? ???????????????? ????? ??? ??????????? ???? ??????? ??????????, ????????? ??????????????? 10 ??????? ???? ??????? ? ?????? ????????????????? ?????. ? ??????? ? ????? ??????? ????????? ?????? ?????.
????? ?????????? ???????? ????? ?? ??????????? ???????? ?????????? ???????????? ????? ??????, ???????? ?????? ?????????? ??????-????????????? ??????????? ????? ????????????? ???????????.
??????? ? ???????????? ?????
????? ???????????? ???????????? ????????? ?????? ????? ?? ????? ????????? ????? (2011) ??????? ?. ?. ????????? ???????? ?????
1999
: ?????? ????????? ?????? ?????????????? ???????????????? ???????? — ???????? ?????????? ???????????? 2-?? ??????. ? ?????????? ????????? ????????? ?? — ???????? ?? 3-?? (2003) ? 4-?? ??????? (2008; ?????? ?? ??????? ???????????????? ?????? ??? ???????? ?? ?????? «?????? ??????», ???? ???????? ?? ???????????, ?????, ????????, ?????? ? ????? ????????);
2001
—
2010
: ???? ?????????????? ?????? ?????????? ????????????;
2001—
2011
: ???????????? ?????? ???????? ????? ?????????? ????????????;
2006
—2011: ????????? ???????? ???? ?????????? ????????????;
2009
—
2012
: ???? ??????? ?????? ???????? ??? ?????????? ?????????? ????????? ?? ???????????? ? ???????????????? ???????? ????????? ??????.
?????????
1975
: ??????? ?????? ??? ??. ?. ?. ???????;
1985
: ????????? ???????? ?????? «???????? ?????? ????? ?????????? ?????????»;
1993
: ?????? ?????????????? ?????? ????????????? ????????? ???????? ?????;
1994
: ?????? ?????????????? ?????? ???????? ?????? ????;
1997
: ????????? ???????? ?????? «??????????? ??????? ????? ?????????? ????????????»;
1997: ??????? ????????? ?????? «???????? ???????? ??????? ????????????????? ??????????? ?????????? ?????????»;
1997: ????????? ??????? ??????? «?? ??????? ? ???? ??????????? ????? ? ????????? ??????» ????????????? ???????? ???? ? ??????? ? ????????;
1998
: ????????? ???????? ???????? ????????????? ?????????? ?????????;
2000
: ???? ???????? ??????-????????????? ??????????? ????? ?? ?? ??????? ????????????? ??????????? ? ???? ?????????? ????????? ?????? ????? ??????, ?????????? ?. ?. ?????????? (? ???????????);
2002
: ????????? ??????? «?? ??????? ? ?????????? ????????????? ???????? ?????????»;
2002: ????????? ?????? «???????? ???????? ?? ??»;
2002: ????????? ????????????? ???????????? ??????????? ?????????? ????????? (???????? — ? 2003);
2003
: ????????? ???????? ?????? «??????????? ??????? ????? ?????????? ?????????»;
2003: ??????? ???????????????? ??????? ?????????? ?????????? ????????????;
2003: ????????? ??????? ?????? ?????;
2004
: ????????? ?????? «???????? ???????? ??????? ??????????????»;
2004: ????????? ??????? ????????????????? ?????????? ?????;
2007
: ????????? ??????? ?????? — «?? ??????? ????? ? ???????? ????????????? ????? ? ??????????? ???????????? ????????????»;
2007: ????????? ??????? ????????????? ?????????? ????????? 2007 ?. ? ??????? ??????????? — ?? ??????-???????????? ???????? «???? ????????? ??? ??????????????? ?????????-???????????? ??????????? ? ???????? ?????» ??? ??????????????? ?????????? ??????? ????????????????? ??????????? (???????????? ?????????? ???????);
2007: ????????? ???????? ???????? ?????????? ?????? ??? ?????????? ????????????;
2010
: ????????? ??????? «?????????? ????? ????????»;
2011
: ????????? ??????? ????????????? ?????????? ????????? 2011 ?. ? ??????? ??????????? — ?? ??????-???????????? ???????????? «??????? ?????» (???????????? ?????????? ???????);
2012
: ??????? ???????? ?????? «?? ?????? ????? ? ???????? ???????????????? ?????????? ????????????»;
2013
: ????????? ??????? ?????? ???????????????? ?????????? ??????? — «?? ??????? ????? ? ???????? ???????? ? ??????? ?????????????? ????????».
2014
: ?????????
??????? «??????»
2 ??????? (?????????) — «?? ????? ? ?????????? ???????????? ??? ??????????».
???????? ????????? ??????? ??????
??????????? ? ??????????? ??????? ?????? ???????????????? ????????????? / ?. ?. ????????. — ?.: ????????, 1985. — 41 ?.
???????????????? ? ??????????? ??????? ?????? ????????????? ? ??????????? ???????? ????????????: ??????????? ??????????? ?? ????????? ?????? ??????? ??????? ??????????? ???? / ?. ?. ????????. — ???: ???, 1985. — 37 ?.
?????????????? ???????? ???????? ??? ??????? ????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ????, ?. ?. ????????. ?????????-?????????? ??????. — 1985. — ?. 48. — ? 4. — ?. 639—642.
???????? ????????????? ????????? ?????? : ????????????? ??????-??????????? ???????????, 16—17 ?????? 1995 ?. : ?????? ???????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 1995. — 240 ?.
?????? ??????????????? ?????????? ????? : ??????? ??????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ??????, ?. ?. ????????, ?. ?. ????????. — ???: ???????, 1996.
?????? ??????????????? ?????????? ?????????????? : ??????? ??????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ??????, ?. ?. ????????, ?. ?. ????????. — ???: ???????, 1996.
?????, ??????? ????????? ????????? ???????? ???? ???????? ??? ??????????? ??????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ????????. — ???: ???? ?????????? ???????? ??????? ????????????, 1997.
????? ? ??? : ???????????? ??????? ??????? ?????? / [??????.: ?. ?. ???????? (??. ???.) ? ??.]. — ???. 1. — ???: ???-?? ?????, 1997.
????? ? ??? : ???????????? ??????? ??????? ?????? / [??????.: ?. ?. ???????? (??. ???.) ? ??.]. — ???. 2. — ???: ???-?? ?????, 1997.
Die entwicklung der erdoilindustrie in der Sowjetunion / A. M. Shammazov. — Wien: Wirtschaftsuniversitat, 1997. — 116 s.
???????? ??????????????? ???????? ??????????? ??????????? : ? 50-????? ????? : ??????? ?????? / [????. ?. ?. ??????; ??? ???. ???. ?. ?. ?????????]. — ?.: ?????, 1998. — 269 ?.
?????? ????????????? ???? : ???????? ???????? ? ??????? ?????????????. ??????? ???????. ?????? ? ??????????? ????? ? ???? : ??????? ??????? / ?. ?. ??????, ?. ?. ????????. — ???: ???-?? ?????, 1998.
??????????? ?????????? ???????????????? ??????? ????????????? ?? ?????? ??????????? ??????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ????????. — ?.: ??????, 1998. — 600 ?. — 37,5 ?. ?.
????????? ?????? ?????: ????, ????????, ???? ??????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ?????????. — ???: ????????????????, 1998. — 27,25 ?. ?.
???????? ????????????? ????????? ?????? : ?????? «????????? ? ???????? ????? ? ????» : ?????? ???????? ????????????? ??????-??????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 1998. — 102 ?.
???????? ????????????? ????????? ?????? : ?????? «?????? ????» : ?????? ???????? ????????????? ??????-??????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 1998.
??????????? ???????????? ????????????? ? ??????????? ??????? ?????? ? ????????? ?????????? ?????????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ??????????, ?. ?. ???????. — ???????? ?????. ????? ? ???. — 1998. — ? 4. — ?. 63—73.
??????? ?????????? ?????? ??????? ?? ???????? ????????? ?????????? ? ????????????????? ?????? / ?. ?. ?????, ?. ?. ????????. — ??????? ???????? ????. — 1998. — ?. 361. — ? 6. — ?. 762—764.
?????? ????????????? ???? : ??????????????, ?????????? ? ???????????? ????????????????? ? ????????????????? : ??????? ??????? / ?. ?. ??????, ?. ?. ????????. — ???: ???-?? ?????, 1999.
?????? ????????????? ???????????? ? ????????? ???? / ?. ?. ????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ???????, ?. ?. ???????? [??? ???. ?. ?. ?????????]. — ???: ?????, 1999.
?????? ?? ??????? ???????? ????????? ???? / ?. ?. ????????, ?. ?. ?????????. — ???: ???-?? ?????, 1999. — 126 ?.
?????? ??????????? ??????-??????????????? ????????? : (????-V-99) : ?????? ???????? V ????????????? ??????? ???????????, 21—22 ???? 1999 ?. / [??????. ?. ?. ???????? (???. ???. ? ??.)]. — ?. 1. — ???: ???-?? ?????, 1999.
?????? ??????????? ??????-??????????????? ????????? : (????-V-99) : ?????? ???????? V ????????????? ??????? ???????????, 21—22 ???? 1999 ?. / [??????. ?. ?. ???????? (???. ???. ? ??.)]. — ?. 2, ??. 1. — ???: ???-?? ?????, 1999.
?????? ??????????? ??????-??????????????? ????????? : (????-V-99) : ?????? ???????? V ????????????? ??????? ???????????, 21—22 ???? 1999 ?. / [??????. ?. ?. ???????? (???. ???. ? ??.)]. — ?. 2, ??. 2. — ???: ???-?? ?????, 1999.
??????? ???????? ???????????? ??????????????: ???????? ??????. / ?. ?. ????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ??????????. — ???: ???-?? ????? ?????????? ???????? ??????? ????????????, 1999. — 188 ?.
????????? ???????? ????????????? ????????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ??????????, ?. ?. ????????. — ?.: ?????, 2000. — 16,0 ?. ?.
Proceedings of World Conference «Intellectual service for oil and gas industry: Analysis, solutions, perspective»: Vol. 1—3. / A. M. Shammazov (Edit.) et all. — Ufa: Publ. USPTU, 2000.
?????? ????????????? ???? = Fundamentals of oil and gas recovery : ??????? ??? ????????? ????? ?? ??????????? «???????????? ????» / ?. ?. ??????, ?. ?. ????????. — ???: ????????????????????, 2001.
?????? ???????????????????????? : (????????? ? ??????????????? ???????) : ??????? ??????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ??????, ?. ?. ????????, ?. ?. ?????????. — ???: ???-?? ?????, 2001.
??????? ????????????? ???? ?????? : ??????? ??? ?????????? ?????????? ? ????????? ?? ??????????? 553600 «???????????? ????» ? ??????????????? ???????????? ?? ??????????? 650700 «???????????? ????» / ?. ?. ????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ????????? [? ??.]. — ?.: ?????, 2001.
??????? ????????????? ???? ?????? : ??????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ??????????, ?. ?. ??????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ??????. — ?.: ?????, 2001. — 315 ?.
?????????????? ????????? ????? ? ???? : ????????? ????????????? ??????-??????????? ??????????? ?????????, ??????????, ??????? ?????? ? ????????????, ??????????? 50-????? ? ?????? ?????????? ???????????? ??????????????? ?????????? ? ???-????? / [??????.: ???????? ?. ?. (???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2002. — 216 ?.
?????? ????????????? ???? : ??????? ??? ????????? ????? ?? ??????????? «???????????? ????» / ?. ?. ??????, ?. ?. ????????. — ???: ????????????????????, 2002.
?????????? ???????? ? ?????????? ? ?????????????? ?????????? ????? / ?. ?. ?????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ??????????. — ?.: ?????, 2002. — 296 ?.
??????? ??????? ??? ?????????????? ? ???????????? ???????? ? ????????????? : ??????? ??????? ??? ????????? ???????????? ?????, ??????????? ?? ????????????? 090700 — «??????????????, ?????????? ? ???????????? ????????????????? ? ?????????????????» / ?. ?. ???????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ??????, ?. ?. ????????. — ???: ????????????????????, 2002.
?????????????? ????????? ?????. ??????? ??? ????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ??????, ?. ?. ?????, ?. ?. ???????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ???????? [??? ???. ?. ?. ?????????]. — ?.: ?????; I ?. — 2002, II ?. — 2004.
Gas congestion influence on pipeline system curve / Proceedings of World Conference «Intellectual service for oil and gas industry: Analysis, solutions, perspective» // S. E. Kutukov, R. N. Bakhtizin, A. M. Shammazov. — Hungary, Miskolc: Publ. MTU, 2002. — P. 86—92.
?????????????? ? ???????????? ???????? ? ????????????? ??????? : ??????? ??? ?????????? ?????????? ? ????????? ?? ??????????? 553600 «???????????? ????» ? ??????????????? ???????????? ?? ??????????? 650700 «???????????? ????» ????????????? 090700 «??????????????, ?????????? ? ???????????? ????????????????? ? ?????????????????» / ?. ?. ????????, ?. ?. ???????????, ?. ?. ???????? ? ??. — ?.: ?????, 2003.
??????-?????????? ??????????? ?? ?????????????? ???????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ????????, ?. ?. ???????? [??? ???. ?. ?. ??????????]. — ???: ??????????, 2003.
?????????? ???????????? ? ????: ????????, ??????????? : ????????? ????????????? ??????-???????????? ???????????, 12—15 ????? 2004 ?. / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2004. — 153 ?.
????????? ????????????? ?????? : ??????? ??????? ?????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2004.
Proceedings of World Conference «Intellectual service for oil and gas industry: Analysis, solutions, perspective»: Vol. 1 — 3 / A. M. Shammazov (Edit.) et all. — Ufa: Publ. USPTU, 2004.
?????? ????????????? ???? = Fundamentals of oil and gas recovery : ??????? ??? ????????? ????? ?? ??????????? «???????????? ????» / ?. ?. ??????, ?. ?. ????????. — ???: ????????????????????, 2005.
?????? ? ??????????? ????????? ????????????? ? ??????? ?????????-????????????? ????????: ? 2-? ?. ?. 1. ????????? ????????????? ??????????-???????????????? ????????? ? ???????????? ????????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ???????, ?. ?. ????????. — ?.: ???-?? «?????», 2005. — 706 ?.
??????? ????? = Oil from the sea : ???????? ??????????? ??????? ? ?????????? / [?. ?. ??????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ??????????; ??? ???. ?. ?. ?????????]. — ?????-?????????: ?????, 2005. — 234 ?.
?????? ? ??????????? ????????? ????????????? ? ??????? ?????????-????????????? ????????: ? 2-? ?. ?. 2. ?????? ? ??????????? ????????? ????????????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ???????, ?. ?. ???????, ?. ?. ????????. — ?.: ???-?? «?????», 2006. — 564 ?.
???????? ??????? ???????????????????????? ?????? = The development of oil products supplying system of Russia : ??????? ??????? ??? ?????????? ?????????? ? ????????? ?? ??????????? 130500 «???????????? ????» ? ??????????????? ???????????? ????????????? 130501 «??????????????, ?????????? ? ???????????? ????????????????? ? ?????????????????» / ?. ?. ????????? [? ??.]; ??? ???. ?. ?. ?????????. — ?????-?????????: ?????, 2006. — 319 ?.
?????????????? ????????? — 2006 : ?????? ???????? ????????????? ??????-??????-???????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ????????????????????, 2006.
??????? ?????: ?????????????? ????????? ? ??????????? ????????? ??????? / [?. ?. ?????????? ? ??.; ???. ?. ?. ????????]. — ?????-?????????: ?????, 2006. — 192 ?.
???????????? ???????????? ?? ??????????????????? ? ????????? ??????? ???????????????? ????????. ??????????? ??????, ??????????? ? ??????????: ????????? ??????-???????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2007.
?????????????? ????????? — 2007 : ?????? ???????? ????????????? ??????-??????-???????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ????????????????????, 2007.
????????????, ???????? ? ????????? ?????????? ?????????? ???? / ?. ?. ???????? [? ??.]. — ?????-?????????: ?????, 2007.
?????? ????????????? ???? : ??????????? ??????? / ?. ?. ????????, ?. ?. ??????. — ???: ???-?? ?????, 2007.
??????????? ?????? ???????? ????? ????????????? ????????????? : ??????? ??????? / ?. ?. ?????, ?. ?. ????????. — ???: ??????????, 2008.
?????????????? ????????? — 2008 : ????????? IV ????????????? ??????-??????-???????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2008.
??????? ?????. ???????? ?????????? ???????? ??????? ??????????? ????????????? ????? ? ???? / ?. ?. ??????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ?????????, ?. ?. ??????????; ??? ???. ?. ?. ?????????. —- ???.: ?????. 2008. — 304 ?. — 19,0 ?. ?.
???? ? ???? ????????? ????????? : 60 ??? ????? : ???????? / [?. ?. ????????? ? ??.; ??? ???. ???. ?. ?. ?????????]. — ???: ????, 2009.
???? ? ???? ????????? ????????? : 60 ??? ????? : ??????????? / [??? ???. ???. ?. ?. ?????????]. — ???: ????, 2009.
?????? ??????????? ??????????? ?????????????? ?????? ????? ? ???? = Technical diagnostic fundamentals of oil and gas pipelines systems : ??????? ??? ?????????? ?????????? ? ????????? ?? ??????????? 130500 «???????????? ????» ? ??????????????? ???????????? ?? ????????????? 130501 «??????????????, ?????????? ? ???????????? ????????????????? ? ?????????????????» / ?. ?. ???????? [? ??.]. — ?????-?????????: ?????, 2009.
?????????????? ????????? — 2009 : ????????? V ????????????? ??????-??????-???????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2009.
?????????????? ????????? — 2010 : ????????? VI ????????????? ??????-??????-???????????? ??????????? / [??????.: ?. ?. ???????? (???. ???.) ? ??.]. — ???: ???-?? ?????, 2010.
???????????? ???? : ??????? ??????? : ? 6 ?. / ??? ???. ?. ?. ?????????. — ?????-?????????: ?????, 2011.
?????
???? ?. ?. ?????????, ??????? ??????????, ? 1973 ?. ???????? ???????? ???????? ???????? ?? ????????????? «????????? ? ???????? ????? ? ????». 20 ??? ??????????? ? ????????? ????????? «????????????????». ????? ?????????? ? ???????? ????????? ????? ???????.
??? ???? (???. 18 ??????? 1974) ??????? ????? ?? ????????????? «????????? ? ???????? ????? ? ????» (1997). ???????? ??????????? ???? (2000; ???? ??????????? — «????????????????? ??????? ? ??????? ?????????? ??????????? ?????? ?? ????????????? ?????- ? ?????????????????????»). ? 2001—2007 ??. ??????? ? ?????? ? ????????? ?????? «??????», ? 2007 ?. — ? ?? «????????».
??? ?????? (???. 31 ??????? 1981) ??????? ????? ?? ??? ?? ????????????? (2004). ???????? ??????????? ???? (2006; ???? ??????????? — «???????????? ??????? ?????????? ???? ? ??????????-???????????????? ????????? ???????????? ? ??????? ?????????????????? ????????»). ?????? ??????? «????????? ? ???????? ????? ? ????» ?????, ????? ???? ??????? ??????????. ??????? ?????? ????????????? ?????????? ????????? 2012 ?. ? ??????? ????? ? ??????? ??? ??????? ?????? — ?? ?????????? ??????-????????????? ???????????? «??????? ? ???????? ?????????? ????????? ??? ???????????? ??????????????» (??????? ???????????? ?????????? ??????????).
?????? ??????????? ???? (2013)
? ???????? ???? ??? ???????:
1. ????????? ????? ?????????? (???. 15 ?????? 2007) ?????????? ?????????.
2. ???????? ????? ?????????? (???. 23 ?????? 2011) ?????????? ????????.
??????????
????????????. ??????? ????????????. — ???: ?????????? ????????????, 1996.
???????? ??????????????? ???????? ??????????? ???????????. ??????? ????, ?????????? ?????. ? 50-????? ?????. — ?.: ?????, 1997.
???????? ??????????????? ???????? ??????????? ???????????. ? 50-????? ?????. ??????? ??????. — ?.: ?????, 1998.
???????? ?????. ????????????. — ????????????: ????????? ???????, 2001.
???? ? ???? ????????? ?????????. 60 ??? ?????. ????????. — ???: ????, 2009.
??????????
.
20 ??? ??????. — ???: ????, 2006. — ?. 111. — 184 ?. —
ISBN 5-87308-022-4
.
?? 2 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
?????? «?????????? ????????????», 21 ??????? 2011 ????, ? 243 (27478), ???. 3;
?? 11 ???????? 2018 ??
Wayback Machine
«? ??????????? ???????????????? ????????? ?????????? ?????????»;
?? 2 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
«? ??????????? ?????? ????????????? ?????????? ????????? 2007 ???? ? ??????? ???????????»;
?? 2 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
«? ??????????? ?????? ????????????? ?????????? ????????? 2011 ???? ? ??????? ???????????»;
?? 19 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
???? ???? «????????????», 29.03.2013 ?.;
?? 2 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
«? ??????????? ?????? ????????????? ?????????? ????????? 2012 ???? ? ??????? ????? ? ??????? ??? ??????? ??????».
??????
?? ????? ?????;
?? 20 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
?? ????? ???????????????? ???????? — ???????? ?????????? ????????????;
?? ????? ???????? ???? ?????????? ????????????;
?? 18 ??????? 2014 ??
Wayback Machine
?? ????? «??? ???? ??? ? ?????????? ????????????»;
?? 31 ????? 2020 ??
Wayback Machine
?? ????? «????????? ???????????? ?????».
?????? ?? ??????? ???????
? ????????????????? ?????????
???????????
?????????
(1943–1945)
(1945–1949)
(1949–1952)
(1952–1954)
?????
(1954–1961)
???????
???????
?????????????