Interested Article - Мольтке, Хельмут Карл Бернхард фон

???? ???????? ???? ????????? ??? ???????? , ???????? ???????? ( ???. Helmuth Karl Bernhard Graf von Moltke ; 26 ??????? 1800 24 ?????? 1891 ) — ???? ( 1870 ), ???????? ? ?????????? ???????????? ? ??????? ????????, ???????-??????????? ??????? (1871) ? ?????????? ??????? (1872), ????????? ???????? ???????????? ????? ??????? . ?????? ? ????????? ? ?????? ????????? ????? ?? ??????????? ?????????? ??????? . ???? ?????????? ??????????? ???????????? ????? ???????-?????????? ???????? ??? ??????? (???????-????????).

?????????

??????? ? ??????????? ? ??????? . ??????? ?? ???????? ??????????? ???? ??????? , ?????????? ? ????? ? ?????? ? XII ????. ? 1803 ???? ????? ??????? ???? ? ?????? . ? 1809 ???? ???????????? ? ???????? ? ????? ??????? ? . ? 1811 ???? ???????????? ? ????????? ??????? ? ??????????? , ??????? ??????? ? 1818 ????. ?????????? ? ??????-?????????? ??????? ????? ? ???????? ? ?????????????? ???????? ???? ( ????????? ). ? 1820 ???? ????????? ? ???????? ???? ?????. ?? ???? ?????????? ?? ??????????? ? ??????? ?????, ????? ??????? ? ????? ?????? ?? ??????? ?????????? ??????????, ?????? ? ????? ??????? .

? ??????? 1822 ???? ???? ??????? ? ??????? ?? ???????? ?????? ??????-??????????? ??????????? ????????? 8-?? ????????? ????? ( ?????????-??-????? ). ????? ??? ???? ????????????? ????????, ? ? 1826 ???? ??????? ?????????? ?????? ??????? ?????. ??? ?? ????? ????? ????? ???????? ??????-???????????? ? ????????????? ??????. ????? ?? ????????? ????????? ?????????????? ? ?????????? ????? 5-? ????????????? ???????. ? 1828 ???? ???????? ? ??????????????? ????????? ??? ???????? ??????????? ?????. ? 1833 ???? ???????? ? ?????????? ?????? ???????????? ????? , ??????? ? ??? ??????????????? ????. ? 1835 ???? ?????????? ? ???????? .

? 1835 ???? ???????? ??????????? ? ????????? ??????? . ??????? ??? ??????????? ????????????? ??????, ?? ?? ??????? ??????? ??????? II ? ? ???????? ?????????? ??????? ? ???????? ? ???????? ???????? ?????????. ?????????? ? ?????????????? ? ???????? ???????? ?????. ????? ???????? ? 1837 ???? ??????????? ???????? ??????? ?????? ? ????????? ??????? ??? ???????? ? ?? ??????. ???????? ??????? ? ???????? 1838 ???? ?????????? ????? ?????-???? ?????? ??????. ? 1839 ???? ?????? ?????????? ??????? ?? ?????? ???????-?????????? ????? ?? ??????? ?????? ?????? ???????????? ????????? ?????? ???????-??? . ??? ?????????? ????? ??? ?????? 24 ???? 1839 ????, ? ??????? ?????????? ????? ????????-???? ??????? ?????????????? ????????? ????????? ?????.

? 1839 ???? ???????? ? ???????. ????????? ?????? ? ???????? ??????????? ?????, ??????? ??????????? ????? ??????? «????? ? ????? ? ???????? ? ?????? 1835—1839 ??.» ? ???? ?????? ????? ? ?????? . ? ?????? 1840 ???? ?????? ? ????? IV ?????????? ??????? ( ?????? ). 12 ?????? 1842 ???? ?? ??? ?????????? ? ?????? . ? ??????? 1845 ???? — ???????? ?????? ??????? ????????? , ??????? ? ?? ???? ? ???? . ????? ??? ?????? ? ??????? 1846 ???? ???????? ? ???? VIII ?????????? ??????? ( ??????? ). ? ??? 1848 ???? ???????? ??????????? ????????? ? ??????????? ?????, ? ??????? 1848 — ??????????? ????? IV ?????????? ??????? ( ????????? ), ? 1850 ???? ?????????? ? ????????????? , ? 2 ??????? 1851 ???? — ? ?????????? .

? ???????? 1855 ???? ???????? ?????? ?????????? ?????????? ????????-?????????? . ? ??????? ???????? ????????? ?????????? ???????, ? ??? ????? ? 1856 ???? ??????? ?????? ??? ??????? ? ????????????? ?????????? ?????????? ?????????? II . 15 ??????? 1856 ???? ?????????? ? ???????-?????? .

???????? ??????? ? ????? ??????? ????????? ( ?????? )

? ??????? 1857 ???? ????????? ???????, ??????? ???????? ??????????? ??? ???????? ???????? ? ???? ?????? — ???????-????? ??????? ??? ???????? ??????????? ??????????? ?????????? ????????? ???????? ???????????? ?????. ?????????? ??????? ???????? ????????? ??????? ?? ???? ???? ????? ??????????? ??????????? ????? ??????????? ???????, ??????? ????????????? ? ??????? ????????? ??????, ? ??? ?? ???????? ?? ??????????????? ? ?????? ???????????? ???? ???????. 18 ???????? 1858 ???? ?? ??? ????????? ? ?????????, ? 31 ??? 1859 ???? ?????????? ? ???????-?????????? . ????? ??????? ??????????? ?????? ?? ????????? ???? ???????????? ????? ? ??????? ????????? ???????? ?????????? (????? ???? ???????????? ????? ???? ????? ??????? ? ???????? ??????? ?? ???????????? ??????? ???????? ?? ?? ????). ????? ?? ??????? ???? ??? ??????? ?? ??????-??????? ?????????? I , ???????? ? 1861 ???? ??????? ??????? . ??????? ?????????? ?????? ???????????? ????? — ?????? ?????????? ?????? ?? ??????? ?????? ?????? ??????????? ???? ??? ??? ??????????? ????????????? ??????, ????????? ???????? ????????? ?????? ??? ???????, ????? ??????????????? ??????-???????????? ? ?????????????? ??????, ?? ?????? ??????? ?????????????? ??????? ????? ??????? ????????.

? 1864 ???? ?????????? ???? ????? ?????? ????? . ??????, ??????????? ????????????????? ???????-??????????? ??????? ??? ???????? ?? ????? ??????????? ???? ????, ??? ??????? ? ??????????? ??????? ???????? ??????-???????-??????? ????? 1864 ???? . ?? ????????? ? ?????? 30 ?????? 1864 ???? ??????? ????? ???????? ?????? ?????????? ??????????? ????? ??????? ??????????? ? ???????? ?????. ????? ????????????????? ????????? ??????? ???? ??????? ??? ??????????? ??????????? ????????. 29 ???? ???????-??????????? ?????? ??????????? ???????????, ????????? ??????????? ????????? ?????? ???? ? ? ???????? ???? ???????????? ??? ???????? . 18 ???? ???? ????????? ????? ?????????, ??????????? ???????? ????? ?????????? 30 ??????? ? ???? ??????? ???????? . ????? ???????? ???? ?????????, ?? ??? ???? ?????????? ????????? ??????? ? ????????? , ????? ???????? ? ?????? ??????? .

??????? ??? ??????????? ??????????? ???????? ??? ??????? ???????, ? ?? ???? ????? ??? ????????? ???????? ????????? ? 1862 ???? ???? ??? ???????? . ???????, ???? ? ????? ??? ????????? ???????????? ???????? ?????????? ????? ??????? ? ????? ????????????? . ????? ????? ????????? ????? ? ?????? ????? ????? ??????????? ??????-???????? ???????????? ?? ????? ?????? ?? ????????? ? ????????, ?????? ?????????? ????? ????? ? ???????? ?????? ????? ?? ???????? ???. ?????? ??????? ??? ?? ?????? ??????? ???? ??????? ????????, ?? ? ????????? ? ??????? ????????? ????????? ?????????? ??? ?????? ????????? ???? ??????????? ???????? ????? ? ?????, ? ??????? ??????????? ??????????????? ???????? ??????? .

??????? ?????????? ???? ???????? ?????? ??????? ??? ???? ???????????? ????? . ??????? ?????????? ?????????????? ?????? ?? ??????????? ???????? ????? ? ??????? , ??????? ??? ?????? ?????? ?????????? ????????? ??????? ?????????????? ???? ? ?????????? ?????? ??????? ? ???????? . ????? ????????? ???????????? ???? ???? ?????? ??????? ?????????? (????? ??????????? ????? ??????? ???????? ? ??????? ??????? ???? ? ??? ???? ??????????? ???????), ?? ? ???? ?????????? ????????? ??? ?????? ??????? ??????? ??????? ? ????????? ? ?????? ?????? ? ????? ???????. ????????? ????? ??????? ???????? ????? ???????? ???????????? ??????? ??????????? ? ??????????????. ??????????? ????? ????????? ??? ????????? ? ??????? ? ??????? , ? ? ??????????? ???????? ??? ?????? ???? ???????????? ???????????. ???? ????? ??? ?????? ??????? ??????????? ???????, ??????? ????? ???? ???? ???? ?????????? ?????? ? ????? ????????? ??????? ?????????? ? ???????? ?? ?????????. ???????? ?? ??????????????? ???????? ????????????? (????????? ??????? ??????? — ???????? ????? ?? ???????? ??????? ??????? ?? ????? ??-?? ????? ?????????), ???? ??????? ??????, ? ??????????? ????? ???? ???????. ??? ?? ? ??????? ????? ??? ???????? ??????????? ???????? ????? ??? ??????, ? ?????????? ?????? ?? ???? ??????????? ??????? ?????????? ?? ??????? ?????? ??????? ???????? (???????, ???????????? ??????????? ????????? ??????? ?????? ?????????????????? ??? ?????????????, ? ??????? ????? ??????????? ?????????? ? ?????? ??????). ??? ??? ????? ?????? ????? ??????????? ? ??????????????? ?? ????????? ???????-?? ????? ??????? ? ????????????? ?? ??????????? ???? ?? ?????? ???? ? ???????? ?????, ? ?????? ??????? ?????? ???????????? ??????. 8 ???? 1866 ???? ?? ??? ?????????? ? ???????? ?? ?????????? .

?????????? ????-???????? ? ??????? (1870). ?????-???????: ?????????? , ??????? , ????? ?? ?????? , ????????? I , ???????, ???? , ???????

????????? ??? ?? ???? ? ??????????? ???????? « ??????? ? ?????? » ??? ??????. ?? ???? ??????????? ???????? ??? ??????? ??????? ????????? ????????? ? ????? ??????? ????????? — ??????? . ? 1866—1870 ????? ??????? ??????????????? ????????? ??????????? ????? ????? ? ???????? . ?????? ??????????? ?? ????????? ???????? ??? ??????????? ????????? ??????????????. ? 1870 ???? ????????? ???? ?????????? I ? ????? ? ????????: ?????????? ??????? ??? ??????????? ???????? ?????????? ??????????, ??????????? ? ???????? . ????????? ???????????? ??? ????????? ????????? ??? ?????? , ? ?????????? ???????? ? ???? ?????? ????????? ??????? ???????? III ? 110 000 ??????????? ?????? . ??????-????? 1870 ???? ????????? ?????? ?????? . ?????????? ? ?????????? ?????????????? ?????????? ??????? ? ?????? 1871 ???? ? ??????? ??????? ???????? ? ????????. ????? ?????????????? ??????? ? 1871 ???? ???????? ??????????? ???????? ??????????? ???????????? ????? .

?? ?????? ? ???? ????? ??????? ??????? ??? ???????? ???????: ?? ??? ????????? ??????? ??????? ????????? ?????? ? ????? 1871 ????, ? 17 ???? ?????????? ? ???????-???????????? .

????????? ????? ???????????????? ?????????? ????????? ????????? II 27 ??????? 1870 ???? ???????? ??? ??????? ??. ??????? II ???????. 30 ??????? 1872 ???? ???????? ????? 69-?? ????????? ?????????? ????? , ????????? ?? ?? ????? ??????. ? ??? ?? ???? ??????? ??? ???????-???????????? ?????????? ??????? . ????? ????, ??? ?????? ???????? ?????? ?????-????????????? ???????? ???? 3 ??????? 1871 ???? ?? ??????-????????????? ? ??????-???????????? ?????.

? 1867 ?? 1891 ??? ??? ????????? ????????? ?? ?????????????. ? ????????? ?? ????? ????? ???????? ????, ???????? ?? ??????? ????????.

????? ???????? ??????? ??????? ???? ?????????? ??????? ????? ? ?????????? ??????? ????? ?????? ?????????? ? ????????, ? ? ????? ??? ????????? ???? ???????? (??????? ????? ????? ????????? ??? ?????????). ?? ????????????? ? ???????? ?? ???????? ???????? ???????? ?????????? ????????? ??????????? ???????, ???????? ??? ???????? ???????????? ????? ???????? ??????? ????????. ??? ??????????? ?????????? ???????? ??????? ? ?????????? ???????? ????? ? ????????. ?? ?????? ??????????? ????? ?????? ?????? (???????, ????????????? ?? ??????? ????????????), ??? ?? ????? ???????? ???????? ???????? ????? ??????? ? ?????? ? ?????????? ????????????? ????? ???????? ?? ??? ?????? ?????? ??? .

? 1881 ???? ?? ????????? ? ?????? ? ????????? ?? ????????. ????????? ??????? ???????, ?? ???????? ???????? ????????? ???????-??????????????? ? ???, ????? ?? ?????? ?? ???? ???????????? ????????? ??????????? ???????, ????????? ??? ??? ??????? ????????? ?????????????? ???????? ? ??? ??????-????????????? ??????. ?? ???????????? ??????? ?? ???? ???? ??? ???????? ??????? ??????? ??? ?????????? , ???????? ?? ??????? ?? ???? ?????? ????????? ? ??????????? ?????. ????? ?????? ?????????? ?????????? ? ??????? ?? ????? ????? 99 ???? ???????? III ??????? ????? ????? ? ????????. ????? ????????? ????????? II ?? ?????? ? ??????? 1888 ????. ???????, ??????? ??? ?? ??? ???????? ?????? ???????? ?? ??????? ??????, ? ???? ??? ?????????? ????????? ??? ???? ????????? ?? ????? ?????????? ???????, ?? ??????? ?????????? ? ??????? ???? ?????? ??????? ? ??????????????? ????????. ???????? ???????? ? ????????????????? ?? ?????????? ??? ????? — ?? ????????? ????? ?? ??????? ???????? ?? ????????? ???????? ?????? ?????? .

??????? ??????? ?? ???????? ???????? ?????????

? ???­??? ??­?????? ??­???­??­?? ???­???­??­??? ???? ? ??­??­???­??­??? ???? ? ?? «??­??­??­??­???­???» ??­?? ? ???­??­??? ??­??­??­??. ???­??­??­??­??? ??­???­????? ? ????? ??????? ??­??? ??­??­??? ? ??????? ????, ????????? ????? ????????? ???­??­??? ??­???: ???­????­??? ???­??­?? ??­??­?­???­??­?? ???­???­??­??­??? ? ??­???­??­??­??­??? ?????, ????­??­?? ???­???­??­?? ??­??­?? ??­????? ???­??­??? ??­??­??? ???­??????? ? ????­??? ? ???­???­???­??­?? ??? ???­???­?? ? ??­??­????­??? ???­??­??? ( «????? ??­??, ???­??? ?????­??» ). ??????? ?? ??­??­??? ???­?? ???­?? ? ??­??­??­???, ??­??­?? ???­???, ??? ??­??­??­?? ???­??­??­?? ??­???­??? ???­???­??­??? ???? ?? ??­??­?? ? ?? ??­??? ???­??. ?? ?? ???­???­??? ???­??­??? ???­??­???­??? ??­??­??? ???­??. ?? ??????? ????­??­????? ????­??­??? ? ???­??­?? , ?? ????????? ??­??­??­??­??? ??­?? ???­??? ?? ??­??­??­??? ?? ???­???. ?????? ???­???­??­??­??? ???? ???????? ???­??­???­?? ? ??????? ???? .

???? ?? ???­??­??­??? ???­??? ??­????­??? ????? , ??????? ???????? ?????? ??????????? . ????????? ? ??????????? ???????? ???????? ??­??­??­???­??? ???­?? . ? ????????? ???? ????? ???­??? ???­??? ???­???? ? ??­???­??? ??­???­??­?? ??­??­??? ??­??­??? ???­??, ??????????? ??????????? ???????????? ??? ?????????????, ?? ??????????????? ????? ?????? ??????? ????? .

??????? ?????? ??????????? ?????????? ??????????, ???????? ?????????? ?????, ??? ?????????? ????????? ?????????? ? ??????????? ?????. ?? ????????? ??? ?????? ?????????? ?? ??????? ???????, ????????????????????, ?????????? ?? ???????, ?? ?????????? ????????? ????????????. ?? ??????????? ??????? ? ??????? ???????????, ?? ?????? ? ??? ?? ????????????? ????????????, ??? ?????? ??????? ???? ????? ???????????? ???? ?????????, ????????? ??? ???????? ???????? ?????????????. ?? ???????? ????????? ????? ??????????? ????, ??? ?????? ??? ???? ??????? ???? ??????????? ? ????????, ? ?? ????????? ???? ??????? — ?????? ????????? ??? ??? ???????????, ? ?????? ? ??? ? ???????? ????????????????? ??????? ????????? ?????.

? ?????????? ??????? ??????? ?????????? ????? ?? ???????? ??????? ????? ? ??????? ?? ??????? ????????? ??????????? ???????????? ?? ??? ??????? (??????????????? ??????? ???????????????). ????? ?????????? ????????? ?????? ????????? ????? ???? ??????????? ??? ???????? ??????? ???????????? ??????, ????? ?????????? ??????? ???????????? ??????-??????? ? ??????-?????????? ?????????? ?, ???????, ??????????? ?? ????? ?????? ???? ????????? ??????????????? ????? — ??? ???? ????????? ? ??????? ???????. ?? ???? ? ????????? ???? ???-??? ? ???? ??????? ?? ?????????? ??? ??????????? ???????????? ?????, ?? ? ??????? ? ?????????????? ????? ??? ???????? ????????? ??? ?????. ???????, ??? ???????? ???????? ? ?????????? ?????????????? ????? ????? ?????? ?????, ????? ???????? ?????? ????? ? ????? ?????????????, ??????? ??????? ?? ?????? ?????? ???? ???????? ????? ? ?????, ?? ? ????, ??? ? ?????????? ????? ????? ???????????? ???????? ?????? ???? ??????? ?????; ?? ?? ???????? ????????? ????? ????????????? ???????? ?????, ??? ????? ???????????? ??????? ?????????????? ?????. ????????? ?????, ?? ???????? ?????? ???????????? ????? ? ??????????? ?????? ????????? ?? ???????? ? ??????? ????, ??? ???????????? ???? ?????? ????? ??????? ?? ?????????? ????? ???????: « ? ????, ???????, ????????? ».

??????? ????????? ???? ?? ???????? ????????? ? ??????? ???????, ???????? ???????? ?? ??????? «??????? ????????» ? «??????? ??????-?????????? ????? 1870—1871 ??.».

?????? ? ?. ??????????? ? ?. ????????? ???????? ?????????? ??????? ?????????? XIX ????, ???????????????? ?????????? ??????? ?????. ??????? ????????, ??????????? ?. ???????, ???? ???????? ? ?????? «????? ????????» .

?????????? ?????

21 ??????? 1889 ???? ???????-??????????? ?????? ??? ??????????? ?? ????? ?????????????? ????????? ?????? ???????. ?????? ???????? ??????????????? ???????? ??????? ? ??????? ?? ??????, ?????? — ?? ??????? .

??? ???????????? ??????????? ?????? ????????, ??????????? ? XVIII ???? — ??????? ??????? ? 1800 ???? (?????????? ????????? ??? ????? ????????). ?? ?????? ?????? ??????? ??? ??????? ??? ???????? ??? der große Schweiger — «??????? ??????» ?? ???? ????????????.

???????

??????

?????????

  • Zwei Freunde (Novelle), 1827
  • Briefe über die Zustände und Begebenheiten in der Türkei 1835-39 , 1841 (? ????????: (Projekt Gutenberg))
  • Der russisch-türkische Feldzug 1828-29 , 1845
  • Briefe aus Rußland , 1877
  • Geschichte des Deutsch-Französischen Krieges von 1870-71 , 1891 (??????? ?? ??????? ???? : [militera.lib.ru/h/moltke_h/index.html ??????????? ??????? . ??????? ???????-??????????? ????? 1870–1871 ??. — ?., ?????????, 1937. — 360 ?.]
  • Briefe an seine Braut und Frau , 1893
  • Gesammelte Schriften und Denkwürdigkeiten , 1899
  • Moltke. Aufzeichnungen, Briefe, Schriften, Reden. 1922
  • ???­??? ???­???? ???­??­??? (1848–1849 ??.). — ???., 1898
  • ??????? ????????. ??????????? ?????????? ? ????????. ???. ? ???. — ?., 1938;
  • ??????? ???????-??????????? ????? 1870—1871 ?? . ???. ? ???. — ?., 1937.

??????????

  1. Bucholz A. Moltke and the German Wars, 1864—1871. Basingstoke, 2001.
  2. ??­??­??? ?. ???­???? ? ?????­??. // ????????????? ????? . — 1990. — ? 7.
  3. Zuber T. The Moltke Myth. Prussian War Planning 1857—1871. Lanham, 2008.
  4. Howard M. The Franco-Prussian War. London, 2005.
  5. ?????? ?. ?. ???????? ???????? ?????? ???????. ??????? ??????? ??????-??????????? ????? ? ???????????? ????????? 1870 ????. // ??????-???????????? ?????? . — 2021. — ? 4. — ?.39—43.
  6. Fermer D. Sedan 1870. The Eclipse of France. Barnsley, 2008.
  7. ?????? ?. ?. «????? ?????? ??????, ???? ????????????, ????? … ????????????? ????????». ?????? ?????????? ??????? ?????? ??????-???????????? ???????????? ???????? ? 1871—1890 ??. ??? ?????????????? ??????????. // ??????-???????????? ?????? . — 2022. — ? 4. — ?.56—67.
  8. Barry Q. Moltke and his generals. A study in leadership. Solihull, 2015.
  9. ??????? ???????????? ? 8 ????? . ?. 5: ?????????? — «?????» / ??. ???. ???????? ?. ?. ???????. — ?.: ?????????, 2001. — 575 ?. — ISBN 5-203-01655-0 . — ?.205—206.
  10. . ???? ?????????: 28 ?????? 2020. 3 ?????? 2022 ????.
  11. ? 1867 ???? ??? ????????????? ?????????? ????? ? ????? ??????, ? ? 1873 ???? — ????.
  12. ??????? ??? ????????? ? ????? ??????????????? ????????? ????? ??????: ?????? ?????? — 29.11.1839, ?????? ?????? ? ???????? ???????? — 17.02.1871, ??????? ??????? ?????? ? ??????? — 8.03.1879.
  13. ? 1865 ???? ? ???? ??????? ??? ???? ????????????? ?????????? ????? ? ???????? ????????.

??????????

  • ??????? ??? ??????? — ?????????? ?????????????? ?????. — ???.: ???????????? ?????, 2011. — 356 ?.
  • ??????? ??? ???????. ???? ??????????? ?????. — ???.: ?????, 2018. — 240 ?. — ISBN: 978-5-02-039677-7.
    • ?????? ?. ?. : ?????? ?. ?. ??????? ??? ???????. ???? ??????????? ?????. – ???.: ?????, 2018. – 239 ?.
  • ??????? ?. ?. ???????? ??????? ????????. — ???, 2010.
  • . ???????????? ?? 23 ??????? 2007 ????. .
  • // [?????? ?????????? ????? — ?????]. — ???. ; [ ?. ] : ???. ?-?? ?. ?. ?????? , 1914. — ?. 383—387. — ( ??????? ???????????? : [? 18 ?.] / ??? ???. ?. ?. ??????? … [ ? ??. ] ; 1911—1915, ?. 16).

??????

  • // ????????????????? ??????? ????????? ? ?????? : ? 86 ?. (82 ?. ? 4 ???.). — ???. , 1890—1907.
  • // ??????? ???????????? : [? 18 ?.] / ??? ???. ?. ?. ????????? … [ ? ??. ]. — ???. ; [ ?. ] : ???. ?-?? ?. ?. ?????? , 1911—1915.
  • : [ 12 ??????? 2022 ] // ???????? ??????????????? ???????? — ???????-????????? ?????????. — ?. : ??????? ?????????? ????????????, 2012. — ?. 705. — ( ??????? ?????????? ???????????? : [? 35 ?.] / ??. ???. ?. ?. ?????? ; 2004—2017, ?. 20). — ISBN 978-5-85270-354-5 .
  • ????? ??????? . . ????? // ?????? « ??????? ????? », ??. I, 1885.
  • [militera.lib.ru/science/classic2/11.html ?????? ???? ? ?????? ???????]
  • [militera.lib.ru/science/classic2/12.html ? ??????? ???????? ??????]
  • [militera.lib.ru/science/classic2/13.html ? ????????? ????????]
  • [militera.lib.ru/science/classic2/14.html ????????? ? ?????????????? ? ????? 1866 ?]
  • [militera.lib.ru/science/classic2/15.html ? ?????????]
  • [militera.lib.ru/science/classic2/16.html ???? ??????? ? ????????? ????????? 14 ??? 1890 ?. ??? ?????????? ??????? ???????? ??????? ??????? ?????????? ?????]
  • ?? ??????????? ????? ???
???????? —

Same as Мольтке, Хельмут Карл Бернхард фон