Русский язык
- 1 year ago
- 0
- 0
?????????? ????? (????????????: (???.) , sloven?ina , slovenská re? ) — ???? ???????? , ???? ?? ?????????? ?????? . ?????? ???????? ????? , ? ??????? ???????????? ? ??????-????????? ????????? ? ?????? ????????????????? ?????? ?????? . ???????? ??????????? ?????? ????????? ?????????? ? ????? ?? 24 ??????????? ?????? ???????????? ????? . ????????????? ??????? ??????? ? ???????? , ????? ???????? ?????????? ????? ? ????? , ?????? , ??????? , ??????? , ??????? , ???????? , ?????? , ??? , ????????? , ??????? ? ?????? ??????? . ? ???? ?????????? ??????????? ? ????????? ?????? , ? ??????? ???????, ??? ???????, ????????? ?????????, ????????? ????? ?????? ????????????? ????? .
????? ????? ????????? ????? 5,2 ??? ??????? (2013) , ?? ??? ? ???????? — 4,34 ??? ??????? (2012) .
? ???????????? ?????????? ????? (????? ?? ??????? ???????? ??? ????? ????????? ?????????? ??????) ??????? ?????
???????????? ?????
, ??? ??????? ? ???????
?????????
?????? ?
???????? ?????? ???????
? ??????????
?????????
i?a
,
i?e
,
i?u
,
u?o
, ?????????? ?????? ????; ??????? ?????????????
??????
/
ä
/ (????????? ?? ???????????? ? ??????????? ?????); ??????????????? ???????????? ??????, ? ???????????? ? ??????? ????? ? ??????? ???????? (? ????? ??????????) ?? ????? ????????? ???? ?? ?????? ? ???????? ?????? ?????; ? ???????
?????????????
— ???????????? ?????? ? ??????? ???????????????
????????
[l?], [l??], [r?], [r??], ??????????? ??????????????? ?????????????
???????
; ??????
???????????????? ?????????
, ??????? ???? ?????
l
(
??????????????
l
?
???????????
?
) ? ?. ?.
?? ???????? ?????????? ????
??????????
?????????? ?????, ??? ??????? ?????????
-ovia
?
????????????
???????????????
? ????? ????????????? ?????? ?????????????? ?????; ??????????????? ?????????
-m
? ????
????????
?????????? ??????? ? ????? 1-?? ???? ????????????? ????? ? ?. ?.
? ????????? ????? ?????????? ??? ???????? (??? ?????????? ??????) : ???????????????? , ??????????????? ? ????????????????? .
?? XVIII ???? ???????????? ?????? ???????? ??? ??????? ???? , ? ???????? XIX ???? ????????????? ????????? ???????????? ???? ??????? ??????? ?? ???? ???????????????? ????????. ? ??????? ?????????? ????????????? ????? ???????? ?????? (?? 1000 ????), ?????????????? (1000—1787 ????) ? ???????????? (? 1787 ????) ???????. ? ?????? ???????????? ????? ????????? ??????? . ????? ?????? ????????? ?????????? ????????? ???????????? ?????????? ?????? XV—XVI ??????, ??? ???? ??????????? ? ???????, ???????? ? ????????? ?????????? ????? ??????? ??????? .
???????????? ?????????? ?????? ( Slovák «??????», Slovenka «????????») ? ?????????? ????? ( slovenský jazyk , sloven?ina , slovenská re? ) ????? ?????????????? ?????. Slovák ?????????? ??????? ???????? ? ????? ???????. *slov?nin? «????????», ? Slovenka ???????? ???????? ? ???????. *slov?n?ka «????????» . ??????? ???????????? ????? ??? ???? ?????????? ???? — ?????????? ( slovenski jezik , slovenš?ina ) . ???????? ???????? ?????????? ? ?????? ??????: ????. Slovak , ???. Slowakisch , ??. le slovaque . ????? ????, ???????? ????? ?????????? ????????? , ??? «???????-?????????? ????» .
?? ????? ????????? ????????? ???? ???????? ?????? ????? ????? ????????????????? ?????? ????? ????????? ? ???????? . ???????? ????? ?????????? ????? — ?????????? ?????????? ???????? . ???????? ????????, ??????????? ? ???????? ? 2011 ????, ? ???????? ??????? ????? ????????? ??????? 4 240 453 ???????? (78,6 % ????????? ??????), ?? ????????? ??????? — ?????????? (508 714; 9,4 %), ????????? (122 518; 2,3 %) ? ????????? (55 469; 1,0 %) . ??? ???? ? ???????????? ????? ????????? ?????????? 4 337 695 ??????? ???????? (80,4 %) , ? ???????? ????? ????????? ??????? ????????? ??????? 3 954 149 ??????? (73,3 %) . ??????????? ??????????? ????????? ?????????? ????? — ?????????? ??????? . ? ??????? ?????? ? ???????? ??????? ???? 4 352 775 ??????? (80,7 %) .
???????? ?????????? ????? ????????? ????? ?? ????? ?????????? ???????? ??????????, ??????? ?????? ?? ????????? ??????? ??????? ? ?????? ??????????? ??????????? : ? ??????? (9888 ?? 29 647 ?????????? ???????? ??????? ????????? ??????, ????? ?? ??? ? ??????? ??????? 16 266 ???????, 2011) ? ?? ??????? , ?????? ????? ? ??????? ?????????? (2633 ?? 6397 ????????) . ?????? ?????, ?? ????????? ??????? ?????? ???? ?????? ?????????? ??????? ??????????? ???????????, ?? ?????????? ?? ?????????: ?????? ??????? , ? ???????? ? ??????? ????????????? ? ?????? (12 574 ?? 13 654 ???????? ??????? ????????? ??????, ????? ?? ??? ? ??????? ??????? 12 802 ????????, 2011) , ?????? ?????? , ?????? ????? ? ?????????? ???? ????????? (49 796 ?? 52 750 ???????? ???????? ??????? ????????? ??????, ??? ???? ? ????????? ????????? 47 760 ????????? ?????????? ?? 50 321 ???????, 2011) ? ???????? , ? ???????? ?? ??????? ?????? — ? ??????????-???????? ? ???????-?????????? ???????? (3792 ?? 4753 ?????????? ????????, 2011) .
????? ????, ???????? ?????????? ????? ? ???? ??????? ???????? ?? ????????? ??????? ? ????? , ??????? ??????? ?????????? ? ????? ??????? ??????-?????????? ??????? (? ?????? ? ?????? ???????? ???? ?????????? ??????? ? ?????? ????????????? ??????????? ??????? ????? XX ????). ???, ? ????? ????? ?? ?????? ???????? 2011 ???? 235 475 ????????? ?????????? ??? ??????? ????? , ??????????? ????? ??????? ???????????????? ???????? ? ????. ??????? ????????? ? ??????? ?????????? ??? ??????? ?????????, ?????????? ?????????? ??????? ????????? ???????? , ?????? ??????? ????? ??????? ????????????, ?? ?? ?????? ??? ?????????????? ??????? ? ?????????? ????? . ? ??????? ????? 10 234 ????????? ?? ?????????, 2001 . ? ???????? ?????? 765 ??????? ??????? ?? ????????? ?????, ?? ??? ? ???????? ??????? ????????? ??????? 648 ???????? ???????? , 2011 .
????? ????????, ?????????? ? ??? ?????????? ? ????????? ?????????? ?????? ??????-??????? ????????? ???? ????????????? ????? ????????? ??????????? ? ?? ???????? ? ??????? ???????? ?????? , ? ??????? ??????? , ? ??? ????? ? ??? (????? ??????????? ???????? ? ???? ?????? ???????????? ? 510 ????? ???????, ?? ??????? ??????? ????????? ???????????? ????????? ????? ????????? ????????, 2000) ? ? ?????? (17 580 ???????, 2011) . ?? ????????? ??????? ? ????????? (4990 ?? ????? ??? 10 000 ????????, 2011) , ? ?????? (1445 ???????? ?????, ?? ??????? 324 ???????, 2010) , ? ????? ? ?????? ???????.
????????? ???? ?? ??????? ????????????? ??? ? ????????????, ??? ? ? ?????????? ??????. ????????? ?????? ?????????????? ? ????????? ? ???????, ???????, ??????, ?? ??????? ? ? ?????? ???????. ??? ???????, ????????? ?????? ?? ???????? ???????? ????????????? . ???, ????????, ? ???????????? ??????? ??????? ???????????? ????? ????????? ??????, ??? ???????-????????-???????????, ??????????-???????-?????????, ??????????-??????, ?????-???????? ? ?????? . ????????????? ??????? ?????????????????? ???????? ??? ?? ??????? ?? ????????? ???????????? ????, ? ??? ????? ? ? ??????, ?????????? ????? ???????? ? ??? ?? ?????? XIX—XX ????? .
????? ??????????? ????????? ?? ????????? ????? ? ???? ?????????? ????? 5,2 ??? ??????? (?? ?????? ?????? — ?? 5,0 ?? 5,5 ??? ???????) . ?? ??? ????? 1 ??? ???????? (?? ??????? ??????? ?????????? ????????? ?????? 0,4 ??? ???????), ????????? ?? ????????? ???????? .
?? ?????? ???????? ? ????????? ?????? ? ????????? ???????????? ??????????? ????????? ????????? ?????? ?????????:
?????? ???? |
???????????
(???.) |
??? ????????
(??????) |
---|---|---|
????? | 235 475 | 2011 |
?????? | 49 796 | 2011 |
?????? | 17 580 | |
??????? | 16 266 | 2011 |
??????? | 12 802 | 2011 |
??????? | 10 234 | 2001 |
????????? | 4990 | 2011 |
???????? | 3792 | 2011 |
??????? | 2633 | 2001 |
?????? | 1445 | 2010 |
?????? | 765 | 2011 |
????????? ???? ???????? ???????????? ??????????????? ?????? ????????? ?????????? ? ????? ?? 24 ??????????? ?????? ???????????? ????? (? 2004 ????). ?? ?????????? ???????? ????????? ???? ???????????? ?? ???? ?????? ???????????? ?????. ?? ???????? ?????? ????????????????? ??????????, ????????????????, ????????????????, ?????, ???????????, ???????? ? ?. ?. ?????????? ?? ????? ? ????.
?? ????????? ???????? ??????? ?????????? ????? ?????????????? ??? ??????? ???????? ???????? ? ???? ?????????? ??????. ? ???? ????? (? ???????? , ??????? , ???????? , ?????? , ?????? , ??????? , ?????? , ??? , ????? , ?????? , ?? ??????? ? ? ?????? ???????) ????????? ????????? ? ?????? ? ??????? ? ??????? ??????????? .
? ??? ??????????? ???????, ?? ????? ?????????? ??????? ????? ????????????? ?????????? ????????????? ??????????? ? ??????????? ?????????? ???? ?????? ???? , ????????? ??????? ?????? ????? ???????????? ?????????? ??? ????????????? ????? (???????? ?????????? ??????????? ?????? ???????????? ?????? ) : ? ??????? , ?????? ? ??????????? , ???????, ??????, ???????, ??????, ???????? , ????? ? ?? ???????. ? ????????? ?? ???? ????? ????? ? ???????????? ????? ???????????????? ? ???????????? ??????? ??????????? (? ?????????? ??????????? ????????? ?????????? ?????). ???, ? ??????? ???? ????? ????????? ? ??????????? ????? ???? . ? ?????? ????????? ???? ??????? ??????? ???????????? ? ???? ????? ????? ( ?????-?????? , ?????? , ??? , ?????-???????? , ????-??? ), ????? ????? ????????? ?????? ( ???????? , ???????? , ???????? ) ? ? ???? ??????? ????? ( ??? ? ?????-?????? ) . ? ?? ?? ????? ? ?????, ??? ??????? ????????? ?????????, ????????? ? ???????????? ?????? ???????????????? ?? ????????? ???? ?? ???? ?????????? ??????? ?????????? .
??? ???????????? ???? ????????? ????????? ???????????? ?????? — ?? ?????? ???????? XIX ????. ? IX—X ????? ????? ?????? ???????????????? ??????????? , ?????? ?? ?????????? ??????????? ????????, ???????????? ? ???????? ??????????? ??????????????? ???? . ? ??????? ???? ? ???????? ????????????? ????? ??????? ???????????? ????????? ???? (?? ???, ? ?????????, ???????? ???? ???????????? ????- ???????? XVI ???? ?????? ????????? ), ? ? XV ???? ??????? ??????????????? ????? ???????? ??????? ????? ??????? ???? . ???????????? ???????????? ????? ?????????? ????? ???????? ? ???????? XVIII ????, ????????????? ?? ???????, ??????? ???????????? ?????????? ????????????? ?????, ??? ?????? ?? ?????? ???????? XIX ????. ? ???????? ????????????? ????????? ??????? ????????? ?? ??????????? ? ?????????? ???????? XVI—XVIII ????? ( ?????????? ????????????? ), ? ??????? ???????????? ????? ????????? ????????? ? ???????? ????????????? ?????. ???????????? ???????? ????????? ???????????? ????? ?????????????? ??, ??? ??????? ?????????? ????? ?? ????? ????? ?????????????????: ?? 1918 ???? ????????? ????? ??????? ? ?????? ??????-??????? . ?????? ? XX ???? ?????????? ?????????, ?????????????? ???????? ? ?????????? ???? ???????????????? ????????????? ?????????? ????? — ????????? ???????? ? ?????? ??????? ????????????? ?????????? ? 1918 ?? 1939 ????; ????? — ? ?????? ????????? ?????????? (1939—1945 ????); ????????????? ?????????? (1945—1960 ????); ????????????? ???????????????? ?????????? (1960—1989 ????); ??????? ? ????????? ???????????? ?????????? (1990—1992 ????). ? ??????? ?????? ? ?????? ??????????? ????????? ??? ???????? ????? ?? ???? ??????????? ?????? ?????? ? ???????. ? 1993 ???? ????? ?????????????? ????????? ????????????? ????????? ???? ?????????? ???????????? ??????????? ?????? ????? ??????????? .
? ????????? ????? ?? ?????????? ??????? ???????????? ?????? ???? ???????????? ????? , ??????? ? ?????? ???????? ???????? ??? ?????????????? ????????????? ????? ? ????????? ???????????? ????????????? ???????? ??????????? ????, ? ?????? ??????? ???????????? ?? ???????????? ?????. ??? ???? ??????????? ???? ?????? ??????? ???????????? ???????? ??????? ? ??????????????????? ??????????? ???? ?????? ????????, ? ????? ? ??? ??? ?????????????? ?????????? ????? ???????????? ????????? ???? ?????????????? ????????? ?????????? ???????????? ????? ? ????????, ??????? ? ????????? ???????? .
??????? ???????? ? ????????? ? ??????, ????????????? ????????? ???? ??? ???????????????, ?????????? ????? ???????????????? ????? ???????????? ???????? ????????? ?????????? .
???????? ?????????? ????? ???????????? ? ??? ??????? ??????????????? ??????????? (???????? ??? ?????????? ??????), ?????????? ???????? ? ???????????? ? ???????? ?? ???????????????: ???????????????? ??????? , ??????????????? ??????? ? ????????????????? ??????? . ??? ??? ???????? ?????? ??????????? ?????????? ????????? . ???????? ?????????????? ????????? ??????????, ?? ??????? ?????????? ????????? ????????, ????????: ??????? / ?????????? ?????? ??????? ; ?????????? / ?????????? ???????????? ??????; ??????? ????????????? ?????? ????????? ?? ????????? / ???????? ????? ??????? e . ?????? ???????? ????? ????? ????????????? ???????? , ???????? ??? ???????????? ???????????? ?????? ???? ??????? ? ?????????? ????? ?????????? ?????: ???????? ????????? *orT , *olT ?? ??? ???????? ????????? ; ???????? ????????? dl ; ????????? ????????? x ?? ?????? ????????????? ? ?. ?. ???????????????? ??????? ??????????????? ???????? ????????????? ?????? ???????; ??????????? ???????????? ?????? ? ??????????? ??? ?? ???????? ? ???????? ?????? ????? ???? ????????? ?? ????????? / ???????? ( n — ? ) ? ?????????????? ????????? ????? e ?? ? ??? ? . ??? ???????????????? ???????? ?????????? ??????? ????????????? ?????? ??????? (?????????? ?????? ??????? ? ????????? ); ?????????? ?????? ???????????? ?????????? ? ??????? ??????? ??? ????????? ?? ????????? / ???????? ( t — ? , d — ? , n — ? , l — ? ) ? ?????????????? ????????? ????? e ?????? ????????????? (??? ????? e < ? , ??? ? ????? e ????????, ?? ??????????? ????????? ??????? e < ? ). ? ????????????????? ???????? ??????????? ?????? ??????? ?, ??????????????, ??????????? ????? ???????????? ?????????? ?????; t’ ? d’ ? ????????????????? ??????? ??????????? ??????????? , ?????????? ????????? ???? ????????? ?? ????????? / ????????: n — ? , l — ? , s — ? ? z — ? .
?????? ?????????? ?????, ???????? ? ?????? ???? ?????????, ???????????? ?? ??????? ???????? ? ?????? ??????? :
?????????? ? ????? ??????? ??????? ????????? ???????. ???, ????????, ? ??????? ????????? ??????? ?????????? , ????????????????? , ? ; ? ??????? ??????????? — , ? ? ?. ?.
?????? ? ??????? ????? ????? ???? ???????????????? ??-????? ? ?????? ?????????????? , ????? ????? ???? ????????????? ?????? ? ???????? ?????????, ? ?????????, ?? ????? ?. ????? ( I. Ripka ) ???????????????? ??????? ???????? ?? ???????? ? ????? ?????? ???????, ? ????????????????? ??????? — ?? ???????? ? ????????? ?????? ??????? . ????????? ????????? ???????????? ?????????????? ?????? ????????????. ???, ????????, ?. ????????? ???????? ? ????????? ????? ??????????? ????????????????, ??????????????? ? ????????????????? ????????? ( makroareál náre?í ), ? ??????? ???????????? ???????? ?????????? ??????? ( náre?ový región , regionálny areál ) ? ? ??? ? ???? ??????? — ???????? ( základný areál ) ? ?????????? ?????? ( pomedzný areál ) ????????? ( náre?íe ), ? ??????? ????? ???? ???????? ????????????????? ??????? — ?????? ( rajón ) ? ??????? ( enkláv ) .
????????? ?????? ?? ??????? ????????????? ??? ??????? ? ?????????? ??????????? ???????? ?? ?????? ?????????? ???????? ? ??????? ????? ????????? ????????. ????????? ????????????? ?????????? ????? ? ????? ????????? ????????? ??????? ????? ????????????????? (????????-?????????) ???????? ?? ??????? ?????, ??????? ???????? ???????????? ???????????? ????????????????? ????????, ? ????? ?? ?????? ???????? ? ??????? ? ??????? . ????????, ????????????????? ?????? (? ??????? ?????????????????? ???????? ) ????? ????????? ????????????????? (?????????????, ?????????-?????????) ?????? (?????????? ?????? ? ? ???????????-?????????? ?? ?????????????) .
???????????? ?????????? ????????? ?????????? ????? ????? ??????????? ??? ????????????? ????????? ??? ??? ???? ????????? ??????? ? ???????? ?????????? ?ó????? ????? ?????????? ???????? ?????? ?????????, ??? ? ?????????? ?????????? ?????????, ???????????? ? ???????? ?????????? ?????, ? ?????????? ??? ??? ???? ????????? ??????? ? ??????? ??????? (??????????? ? ?????????????) .
???????? ????? ?????? ??????????? ???????????? , ???????? ????? ?????????? ?????????? ???? ???????? ?????????? ? ????? ?????????????? ????? . ??????? ??????????? ?????????? ????? ?????????? ????? ????? ??????????? ??????????? ????????????? ????????, ????? ??????? ???????? ???????? ????? ????? ???? ??????????????????? ? ????????????????????, ?? ??????? ???? ?????????????? ???? ?? ??? ???????????????? ?????????????????? ???????. ? ???????? ???????? ???????????? ????????? ??? ??? ???? ?????????? ???????? ??????? ??? ????????????? , ??? ? ?????????????? ????????? . ???, ? VIII—IX ????? ?????????? ???????? ?????????, ?????????? ???????????? ????????, ? ? X—XI ????? (? ?????? ??????? ?????????????? ?????) — ?????????, ??????????? ??. ???????? ????????????? ????????? ???????? ? ???? ?????? ?????????? ??????????? ?????????????? ???????????? ?????????, ? ?????????? ???? ? ??? ????????? ?????? ?? ???????? ???????? ?????????????? ; ??-??????? ????????????? ??????????; ?????????????, ???? ?? ????????????? ??????????? ?????. ????? ????, ?????????????? ???????????? ????????? ??????????? ? ????????? ?????????? ?????????, ????????? ? ????? ??????. ? XII—XIII ????? ?????????? ???????? ????????? ? ?????????? ????? ??-??????? ??????????? (???? ?? ??????????????? ? ?????-???? ?? ?????????) ?????????, ??? ????????????? ?????? ???????, ??????????? ????????? ? ? ? ; ????????? ???????????? w ? ??????????????? v ? ?. ?. ????????? ?? ???? ???????? ????????? ?????????? ????? ???? ??? ????? ???????? ?? ?????????, ??? ?????????????? ??????????? ?????? ????????? ????? ???????. ? XIV—XV ????? ??????? ???????????? ???????? ?????????? ???????? ??????????? ???????????. ? ???? ?????? ?????????? ????? ??? ????????? ????????? ?????? ?????? ?????? ????????? ? ?????? ??????????? ?????????????????? ????????. ? XV ???? ?????????? ???????? ????????????? ????????? ? ???????????? ??????? ???? ?????????? ???????, ? ????? ?????????, ????????? ? ???????????? ?? ????????? ?????? ???????????? ?????? . ???????????? ???? ? ???????????? ????????? ????? ??????? ??????? ?? ??????????? ? ???????? ???? ??? ????? ???????? ??????????? ??????????? ??????????? (? ??????? ???????? ?????????? ?????????? ???????? ?????????? ?????????? ????? ?? ?????? ???????? X ?? ?????? XX ????) .
? ??????????? ???? ????????? ?????????? ????? ????????? ??????????? ?????????? ??????????? ???? ??? ????? ?????????? ???????. ???????? ? ???????? ????????? ???????? ??????? ???????? ??????? ???????????? ?????? ????? ???????? ???????? ?????????, ? ?? ?? ????? ?????????? ????? ????? ??????????? ? ? ??????????? ????? ?????????? ????????? . ???????? ?????? ????????????? ????? ???? ??????? ??????? ????????, ??? ??? ? ?????? ???????????? ????? ????? ???????????? ? ?????????????? ???????? ???????????????? ????????. ????? ????? ? ???????????? ?????? ?????? ?????????????????? ???????? .
?????? ??????? ??????? ?????????? ????? ??????? ???????????? ? ????????? ?????????? (? ??? ????? ? ???????????), ?????????? ??????????? ? ??????? (?????? ????? ? ??????????? ????) ????????? ??? ?????????????? ?????????? ? ???????? ????????????? ???????? ????????. ???, ????????, ??????????????? ????? ??????????? ? ????????? , ?????????? ????????????????? ???? ?????????? ? ????????? , ????? ????????? ??????? ????????????????? ???????? — ? ?????????? — ????? ????, ?????? ???????? ??????? ?? ????????? ????? ????? ?????? ??????-?????????? «??????? ?????» ( Ženský zákon ) — ??? ????????? ?? ????? ?????????? ?????? ? ?????? ?????? . ??????????? ?????????? ? ?????????? ?? ?????????, ? ?????????, ???????????? «?????» ? 2010 ???? ?????? ???????? ?????????? ?? ????????????????? ???????? .
? ????????? ???????? ???????????? ????????? ????? ( ???????? ? ????????? ), ????????? ?? ??? ????? ?????????????? ????? :
?????? ?????? ?????????? ????? ??? ??????? ????????????? ???? ?????, ?????????? ?????????? ?????? ??????? dz, dž ? ch, ?????????? ?? ?????? ?????? / ? /, / ? / ? / x /, ? ??????? ia , ie , iu , ??????????? ??? ??????????? ????????? / i?a /, / i?e / ? / i?u /. ????? ????????? ??????? ???????? 46 ???? :
|
|
????? x ([ks], [gz]), q ([kv]), ó ? w ????????????? ?????? ? ?????? ???????????? ?????????????.
??? ? ? ??????? ?????, ? ????????? ??????? i , í ? y , ý ???????? ?????? / ? / ? / i? / ?? ???????????????? ???????? — i ? í ??????? ?? ????? ?????????????? *i , ? y ? ý ?? ????? ?????????????? *y ( ? ) .
? ??????? ?????????? ????????????? ????? ???????? ????????? ??????? :
?????? ???? ??????? ???????????? ? ???????? ?????????? ????? ?. ????????? ????????? ?? ??? ???????: ????????????????? (VI—VII ????) — ??????????? ????????????? ?????? ?? ????????? ??? ??????????????????, ??? ? ???????????????????? ?????????????; ?????????????? (VIII—IX ????) — ?????? ???????? ???????? ?? ???? ???????????? ??????; ?????????????? (X—XI ????) — ???????????? ?????????? ??? ???????????????? ????? .
?????? ???????? , ?????????????? ????? ?????? ? ?????? ??????? ??????????? ???? ????? ?????????? ?????? , ???????? ?????????? ???????? ???????? ? V—VI ????? ? ??????-??????? ????? ?????????? ???????, ? ??????-?????? — ????? ????????? ?????? , ? ????? ? ??? — ?? ??????? ? ??????? ??????? ????? . ? ??? ? ???-??????? ?????????? ? ???????? ?????? ??????? ???????? . ?????? ?????????? ??????????? ?? ????????? ? ?????????? ????????? ???????? ???? ?????? ??????????? ? ???????? ???????? ?????????? ??????????? ??????????? ?????????? ????????? ? ???????????? ?? ?? ?????? ??????? ?????????? ????? . ? VI—VII ????? ??? ????????? ????????????? ????????? ?????? ???? ?????????? ???????? ?? ????? ??????, ??? ?????????? ????????????? ????????? *tl , *dl ??? ????????? ?? ? l ( šidlo «????» — ? ???????? ? ????????? ????????, šilo — ? ??????? ????????); ????????? ????? *orT- , *olT- ??? ?????????????? ????????? ? roT- , loT- ??? raT- , laT- ( loket / lokec «??????» — ? ???????? ? ????????? ????????, lake? — ? ??????? ????????); ????????? *x ?? ?????? ????????????? ? š ??? ? s ( ?eši — ?? ?ech «???» — ? ???????? ? ????????? ????????, ?esi — ? ??????? ????????) ? ?. ?.
? VII—IX ????? ??? ??????? ???????? ???? ?????????? ???????? ????????????? ???????????. ???, ? VII ???? ??? ???????????? ??? ?????? ? ??????? , ? ? VIII ???? ?? ?? ?????????? (? ???????? ??????????? ????????) ???????? ?????????? ????????? ? ????????? ????????? (????????) . ? 833 ???? ????? ?????? I ??????????? ?????????? ????????? ? ?????????? — ??????????? ??????????? ??????? ???????? ??????? ??????? . ??????????? ????????? ??????, ? ??? ????? ? ? ?????? ?????????? ??????????????? ???????????, ?? ?????? ?????????????? ???????? ?????????? ???????????? ?????????. ??? ????? ??????? (VIII—IX ????) ?????????? ???????? ????????, ??????????? ? ???????????? ?????? ????????? — ?????????? ????????? *kv- , *gv- ? ?????? ????? ????? *? ( kvet «??????», hviezda «??????»); ?????????? l ??????????????? ????? ?????? ????????? ?? ????? ?????? ?? ????? ????????? ??????? ? *j ( zem «?????»); ????????? ????????????? ????????? *tj , *dj ? ????????? ????????? c , dz ( svieca «?????», medza «????»); ????????? *j?- ? ?????? ????? ? i- ( ihla «????»); ???????? ???????? ???????? ????????? ? ?????????? *Tr?T , *Tr?T , *Tl?T , *Tl?T ( krv «?????»); ???????? ??????? ? ?????????? ??????????????? ???????? ???? ? ?????? ????????????? ? ???????????? ??????? ( mestá «??????»); ??????? ??????????????? ???????? ???? ? ????? ????????????? ?????? ????????????? ????? -om ( chlapom «????????») ? ?. ?.
? ?????? X ???? ??????? ??????? ???? ??? ???????? ??????? ? ???????????? ?? ????? ????? ? ?????? ??????????? ??????? , ??????? ??????? ?????????? ?????????? ???????? . ???????????? ???????????? ??????????????? ??????????, ????? ???????? ?????? , ??????????? ???????????? ? ???????? ???????, ????? ?????????? ???????????? ? ????????? ????????? ????? . ? ????? ??????? (X—XI ????) ???????? ????????????? ???????? ???????, ?????????? ???????????? ???????? ????? ?????? ????????????????? ?????? ? ????????? ? ?????????? ?????? ??????????? ???????????????? ?????????? ?????: ?????????? ????????? *g ?? ?????? ????????????? , ? ????? ????????? *dj , *gj ; ????????? ?? ????? ??????? ????? ? ?????? ???? slama «??????», krava «??????»; ??????? ? ?????????? ?? -l , ???????????? ?? ???????? ? ??????? ?????????? ?? ?????????, ???? viedol ? ?. ?. ??????????? ?????????? ????? ???????????? ????? ??? ????, ??? ????????? ????? ???????? ??? ?????????, ?????????? ????????????????? ??????? (???????????? ? > ? ) ? ???????? ????? ( ????????? ???????????? e > o , ? > a ) . ????? ????, ? X ???? ? ???????????? ?????? ?????????? ????? ????? ???????? (???????????? ????????? ? ???? ??? ????? ??????????? ??????? ??? ???????????? ??? ?? ???), ??? ?????? ??????? ??????? : *d?b? > dub «???», *p?ta > päta «?????, ????»; ??????? ?????????????? *? ? *? , ?????? ? ???????????????????? ? ??????????????????? ????????? ? ??????? ??????? *? ? *? ??????? ? e ( den / dze? (?? *? ) «????»; ven (?? *? ) «???», mech (???????? ?????) / moch / mach (?? *? ) «???»), ? ? ?????????????????? — *? ??????? ? e , ? *? ??????? ??????? ??????? ? o ??? ? ????????? ??????? ? a ( ?e? ; von , moch / mach ), ??? ??????? ?????????? ??????????? ?????????????? ???????????? ?????????; ????????? *j ? ?????????????? ?????????, ????????? ???????? ???????, ??? ??????? ? ????????? ? ????????? ?????????????????? ?????? ? ??????? ??????? : *poi?as? > pás «????, ??????»; *dobr?i?? > dobrý «???????» (? ??????????????? ???????? ?????????? ?? ???? ??????????? ? ???? ?????????????? ????, ????????, ? ??????????????? ???????? ???? ? ????? ????????????? ?????? ????????????? ????? ( ženou «????????»), ??? ??? ??????? ?????????? ? ???? ???????? ???????? ?? ??, ? ????? ?????? ??????? — -oi?? > -oi?u > -ou? ); ???????????? ?????? ?? ????????? / ???????? ?????????, ??????? ?????????? ??????? ??????????????: t — ? , d — ? , n — ? , ? — ? , w — w’ , b — b’ , p — p’ ? ?. ?.
??????? ?????????? ????? ? ?????? ?????? ??? ???????? ???????? ?? ?????????????? ???????????? ????? . ???????? ???????????? ?????????????? ????????????? ? ????????? ???? ????????????? ?? ?????????? ????? , ?????? ?????????? ????????????? ??????? ? ?????? ?????? ??????? ?????????? ?????, ????? ????, ??? ???????? ???? . ????????? ??????? ?? ??????????? ????????? ??????? ??????? ????? ???????? ?? ??????????????? ?????? , ????????? ? ???????????? ???????????? ??????? ? ??????? ??????? ??????? ??????? ? ??????? .
?????? ?????????????, ?????? ? ???????? ? ?????????? ???????????, ?????? ???????? ???? ???????? ?? ???? ?????????? XI—XVIII ?????, ???????? ??????. ????????? ?????? ????? ????????? ???? ?????? ??????? ??????? (???? ?? ??? ???????? ? ?????????) .
? XIV ???? ? ???????? ???? ????????? ??????? ???????????? ???? , ?????? ??????? ??? ???????????? ??? ???????????? ??????? ?????? ????? . ????? ????????, ???????????????? ????????????? ???????? ?????, ???????? ???????? ????????? ????????? ? ????? , ?????????? ????? ??????? ? ??? ????? ? ????????, ???????? ??????????? ??????????? ? ?????? ? ???????? ????????? ???????. ? XV ???? ??????? ???????? ????????????? ????? ? ???????? ??????????? ?????????, ???? ?? ????????? ?????? ?????????? ?????? . ? ?? ?? ????? ????? ???????? ????? ???????????? ?????????? ????? .
??????? ? XV ???? ?????????? ????????-????????? ? ????????-????????? ???????? ????????, ??????????? ? ?????????? ????????? ??????????? ??????????? ?????? ??????? ????????. ???????????? ?????? ???? ????????? ?????????????? .
?????? ?? ????? XV ???? ?? ????????? ????? ?? ???? ??????? ?? ?????? ??????????? ?????????, ? ? ????????????? ????????? ????? ?????? ?????? ?? ?????? ??????????? , ????????? ? ??????? ?? ????????? ???????, ? ????? , ????????????? ? ??????? ???????, ????????? ?? ?????????? ???????? .
?????? ???????? ?????????? ????? (?????????? ???????? 1490-? ?????) — ?????? ????? ??????????? ?????????? ?????? ?????? ??????? ? ???????? ? ???????????? ????????? ?? ?????? ????????? (?????? ???????? ?? ????????????????? ???????? , ???????? ????????? ? ?????????? ) .
? ?????? XVI ? ?? ????? XVIII ???? ? ?????? ??????? ??????? ???????? ?????????????? ? ???????? ??????? ??????, ? ???????????? ?? ????????????? ??????????????? ??????? ? ????????? ?????, ???? — ? ?????? ????? ( ???????? ? ?????????? , ? ??????? ?? ?????????? ????????? ???????? — ???????? ? ?????????????????? ) .
??????? ???? ? ???? ??? ???????? ????????? ????????? ??????? ?????? ????????? ????? ?????? ?????????? ?????? ????????. ??????????, ? XVI—XVIII ????? ??????? ???? ??? ???????? ???????????? ?????? (??? ????????? ???????????? ?? ???? ? XVI ???? ??? ? ????????????? ?????? ) . ??? ???? ? ??????? ???? ???????? ??????? ????????? ??????????, ? ? ????????? ???? (?????? ?????, ? ???? ???????????? ????? ?????????? ?????????) ?????????????? ??????? ???????? ????????. ? ???????? ?????????? ????????? ?????????? ????????? ???? ? ???????? ????????????? ????? ? ?????? ??????? ????????? ????????????? ???????????????? ???????????? ??????????????? ????????, ?????????? ?????? ????????? ?????????? ?????? , ?? ?????? ??????????????? ? ???? ????????? ????????: ???????????????? , ??????????????? ? ????????????????? ??????????????? . ?????????? ????? ???? ?????????????? ??? ???? ????? ????????? ? ????????? ???????????? — ?? ???????????????-??????? ?????????? ?? ?????????????? ?????????? . ? ?????????, ????????? ???????? ???????? ??? ???????? ?????????????? ? ??????????? ????????????. ???, ????????, ????????????? ?? ????????????????? ????????????? ???? ?????? ????????? ???? ? 1750—1758 ????? , ? ? ???????? ???????? ???????? ???????????? ???????????? ?? ??????? ????????????? ???????? ?????? ??????, ??? ????? ???? ???????? ? ???????????? ???????? ???? ??? ? ???????? XVIII ???? . ????? ???????????? ???????? ??????????, ??????????? ?? ?????? ????????? ?????????????? ??? ?? ????????? ? ???? ??????, ?????????? , ? ?????????, ?????????? ?? ???????????????? «???????? ????? — ??????? ??????» ( Valaská škola mravúv stodola , 1755) , ? ????? ?????? ????????? ????? — « ??????????? ? ????????? ????? ???? » (1783—1785) ?. ?. ????? .
??????? ????????? ????????????? ????????? ????????? ? ?????????? ?????????????? ?? ???? ?????? ????? ?????????? ???????? ? XVIII ???? ???? ?????????? ??????? ????????????? ???????????? ???????? ? ?? ???????? ? ??????? ????? . ????????? ????? ?? ?????? ???????? XVIII ???? ? ???????? ???????????? ??????????? ? ???????????? ????????????? ????? ?? ?????? ?????? ????????? ???? .
??????????????? ?????? ??????????? ??????????? ?? ???? ?????????? ?????????? ???????? ? ??????? XI—XVIII ?????, ? ????? ???????, ?????????????? ?????????????? ??????????? ?????????? ????? (? ???????? ??????????????? ?????? ???????) ?? ??????? ?????? ????????????????? ?????? ? ??? ???????????? ???????? , ? ?????? ???????, ?????????? ???????????? ???????????, ??????? ????????????? ? ??????????? ?????? ? ???????? ??????? ? ????, ??? ????? ????????? ???????? ?????????? ????? ?????? ????? ?????????????, ???????? ????? ??????????? ? ??? ??? ???? ????? ?????????? ?????? ??????? ?????? .
? ?????? ???????????????? ???????? ?????????? ????? (?? ?. ?????????? , ? X—XI ?????) ?? ???????????? ????? ??? ????????? ?? ???? ???????? ??????? . ???, ? ?????? XI — ?????? XIII ???? ?????????? ????????? ???????? ? ??????? ?????????? ????????? :
? XIII—XIV ????? ? ??????? ??????? ????????? ????????? ???????? :
? ??????? ????????????? ? XI—XII ????? ?????????? ????????? ???????? ??????? :
? XIII—XIV ????? ? ??????? ????????? ?????????? ????? ?????????? ????? ????????, ??? :
? ?????????????? ?????? ????? ????????? ????????? ? ?????????? ????????? ?? ???????? ?????? ? ????????? ????????? ? ????? ?????; ???????? ????????? ?????????; ????????? ????????? ? ??????? ?????????: š? > š? , ždž > ž? (?????? ? ??????????????? ????????); zdn > zn , stn > sn ? ?. ?.; ? XV—XVI ????? ? ????????????????? ???????? ???? ???????? ?????? ???????; ? ???????????????? ? ??????????????? ????????? ???????? ???????????? ?? ?????? ?????, ? ????????????????? — ?? ?????????????; ? ??????????????? ?????? ?????? ???? ??????????? ????? .
???????? ????????? ???????? ????????? ????? ?????????? ?????????? ?????. ? ?????????, ????????? ????????? ? ??????? ?????????????? ????????? . ?? ?????????????? ????? ? ????????? ??????? ????? ?????????, ??? ??? , ????? , ????? , ???? ? ?. ?., ?? ??? ???? ?? ??? ????????????? ???????? ???????????, ? ?? ????? ???????????? ????? (?????????? ? XIV ????), ?????? (????????, ????????? ????? ????????) ???????? ??????? ??????? ??????????? — ???? ???????? ?????????? ????? ??????? ? ?????????? (? XIII—XIV ?????). ?? ???? ???????, ?????????????? ? ?????????????? ???????, ??????????? ?????, ??????? ??? ??????? (?????????? ?????? ? ????????? ????????). ????????? ???????????? ????????? ?????????????? / ???????????????? , ?????????? ? ????????????? ?????, ???????? ???????? ? ?????? ??????????? ???????????????? ?????????? ????? .
? ??????? ?????????? ????????? ?? ????????? / ???????? ????????? ????????? ? ?????????? ??????????? ????????? ? ??????: ruka — ruce > ruke ; kopa «?????» — kopie > kope ; voda — vodze > vode ? ?. ?. ?????? ??????? ???????? ?????? ??? ??????????????? , ??? ? ?????????????? , ???????????? , ??????????? ? ???????? . ? ????? ??????????????? ????????? ????????? ????????? , ????????? ?? ???? ??????, ???????????? ??? ?????????????? ?????, ?? ?????????, ????????? ?? ????????? ????, ?????????????? / ???????????????? ? ?. ?. ???, ????????, ????????? ????? chlap «???????» ( chlap , chlapa , chlapovi …) ???????? ??? ???????? ????????? ??????? *-o ? *-u -?????. ????????? ?? ???? *-r -?????? ( mati , matere , materi …) ???????? ??????????? ? ????????? ????? ma? «????»; ?? ??????????? ????????? ?? ???? *-n -?????? ( kamy , kamene , kameni …), *-s -?????? ( slovo , slovese , slovesi …) ? ??????. ????? ????, ????? ?????????? ???? ?????????????? ? ?????????????? ??????????????? ??????????: ????????? ??????? ??????? ? ????? ????????????? ?????? ????????????? ????? ???????? ???? ( chlap , dub «???»), ????????? ??????? *-em? > -om ? ????? ?????????? ?????? ?????????????? ????? ???????? ???? ( strojom , ?? stroj «??????????, ????????») ? ?. ?. ?????????? ????????? ????????? ???? ??????????????, ? ???????? ? ?????????? ???????? ?????????? ( dobr?-i?? > dobrý «???????», dobra-i?ego > dobrého , dobru-i?emu > dobrému …). ???? ???????? ??????? ??????????????. ????????? ?????????????? ?????????????? ??????????? ? ????????? ??????. ????????? ??????????? ?????????????? ???????????, ? ?????????, ?? ????? ????????????? ???????????? ??????????? *t??? , *t?m? ???????? ????? tých , tým (????? ?????????????? ????? ?? ten «???»). ? ???????????? ????????? ????????? ????????? ????? jeden «????» ? ?????????????? ? ????????????? ?? ????????? ?? ???? ???????????????: jedného , jednému . ????? ???? ???????????? ????? ????????? ???????????? dva «???», tri «???», štyri «??????» ?? ???? dvoch , dvom , dvoma ? ?. ?. ? ????????? ????? ????????? ?????????????? ???? ?? ???????????, ????????????? ??????? ????? ?????????? ??? ??, ??? ? ????????????, ?? ??????????? ??????? by? «????» ( som , si , je …). ? ?????????? ???????? ????????? ????? ?????????, ??? ????????? ????????? -m ?? ????? ????????? -u (?? *-? ) ? ?????? 1-?? ???? ????????????? ????? ?????????? ??????? ( nesiem «????»); ???????? ????????? -ie , -e , -í , -á ?? ????? ????????????? t? ? ?????? 3-?? ???? ????????????? ????? ?????????? ??????? ( nesie «?????») ? ?????? ?????? .
??????? ?????????? ????? ? XI—XVIII ????? ??????????? ??????????????? ? ???????? ?? ??????????, ????????? ? ???????? ??????, ????? ????????????? ?????? ?? ??????????? ? ??????????. ????????? ?????? ????? ??? ????????? ?????????? ?????????? ???????????? ??????? ?????????? ?????, ?? ???? ?????????????? ???????, ??????????? ? ?????? ???????????? , ??????????? ?????????? ? ????????? ???????? ? ??? ?????????? ??????????? «??????????». ??????? ????????? ????? ?? ????????? ?????????????? ????????????? ???????? ??????????? ????????? ???????. ???????? ????? ???????? ??????? ???????? ? ????????? ? XII—XIV ?????. ? XIV—XV ????? ????????? ???????? ????????? ?????????? ?????????? ? ??????, ??? ??????? ? ????????????? ??????? ?? ????????? ??????? ???????? ????? .
???????????? ?????????? ????????????? ????? , ????? ????????? ? ????????? ??????????? ????????? ????? , ??????????? ? ????? XVIII — ?????? ???????? XIX ????. ????????????? ???????????? ????????? ???? ?????? ? ????? ???????? ?? ?????? ??? ???????? ???????, ??? ???? ????? ? ??????????, ?? ? ??? ?????? ???????? ????????????? ???????????? , ??????????? ????????? ????? ? ???????? ?? ???????????? ???????? . ???????????? ????????? ???????????? ???? ????????????? ?? ?????? ???????? XIX ????. ???????????? ??????? ?? ??? ???????? ? XX ???? ??????? ????????? ????????? ?????? ? ?????? ???????????? . ???????? ??????????? ????????? ?????????? ? 1993 ???? ??????? ???????, ??? ??????? ???????? ??????????? ???????????????? ?????????? ????????????? ????? ?? ???? ?????? ???????????? ????? .
? ???????????? ?????? ? ????????? ????? ???????????? ????? ???????????? ????????, ??? ?????? ?????? ä (? ??????? ????? ?????? ????????? ) ? ?????? ? : pä? > pe? «????», ?eto > leto «????» . ??? ???????????? ?????????????? ????????? ? ????????? ?????????????? ?????? ? ( móda «????»); ????? ???? ????????????? ?????? ? ( téma «????»), f ( fyzika «??????») ? g ( geológia «????????») .
???????????? ????? , ?????????? ?? ?????? ????, ??????? ????????? ? ???????? ? ????? XVIII ????. ? ???? ?????? ? ????????? ???????? ????? ???? ?????????????? ??? ??????????????? ????? ?????? — ?????????????? ????? ?????????? ???????? ?????????? ????????? ? ???????? ????????????? ????? ???????? ??????? ????, ????? ????????-????????? ??????????? ?????????? ?????????????? ????????? ???????????? ???? ?? ?????? ?????? ????. ?????????????? ?????? ??????????? ?????????? ????????????? ????? ????????? ????? ???????? ????????????? ??????????????? .
??????? ?????? ?????? ???????????? ????????? ??????????? ?????????? ????????????? ????? ???? ???????????? ????????? ?. ???????? . ????????????? ?? ? 1780-? ????? ??????????? (????????? ??? «??????????????») ???????? ? ?????????? ???????: «?????????????-??????????? ??????????? ? ?????????? ?????????????» ( Dissertatio philologico-critica de literis Slavorum… , 1787) ? ??????????? «??????????» ( Lingvae Slavonicae…orthographia , 1787) , «????????? ??????????» ( Grammatica Slavica , 1790), «?????????? ????????? ????» ( Etymologia vocum slavicarum , 1791), ? ????? ??????????? «????????? ??????-????????-???????-?????????? ???????» ( Slowár Slowenskí, ?esko-La?insko-?emecko-Uherskí , 1825—1827) . ? ???????? ?????? ???????? ???????????? ?. ???????? ????????????? ????????????? ????????, ?? ??????????, ???????????? ? ???????? ??? ???? ??? ???? ? ???????????? ?????????? , ????????????? ? ????????? ???????????? ????? . ?????? ??????????? ?????????? ? ???? ??? ????????????, ??? ? ????? ???????? ????????. ?. ???????? ?? ?????? ???????????? ??, ??? ??? ???????????? ?? ???? ? ?????? ????????? ???????????? ????????? ?????????, ?? ? ????????? ??????? ?? ??? ???????????? ?????? ??? ??????, ??????? ?? ??? ?????? ??????????????? ????????? ?????????? ?????, ? ????? ???????? ????? ??????? ? ????? .
? ??????????? ?????????? ????????????? ????? ?. ???????? ???????? ? ?????? ??????? ?? ???? ???????????? ????? ???????? ???????? , ???????????????? ??????? ???????? ??????? ?????????????? ??? ??????????????? ???????????????? ?????????? ???????????? , ?????? ? ??? ??? ???? ??? ????????? ????????? (? ??????? ??????? ????????????????? ????????) , ??? ? ???????? ????? ????? ? ?????????????? ??? ?????????? ????????????????? ????????????? .
?? 60 ??? ????????????? ???????? ????? ?. ????????? ?? ??? ???? ??????? ????? ? ??????, ??????? ??????, ?????????????? ??????????? ?????, ?? ???? ???? ???? ?????????? ???????????? ??????????? ? ???????? ??????????. ???????? ???????? ????????? ?? ?????????????? ?????? ?. ??????? ? ????? ?. ?????? . ? ???? ???????????? ???? ???? ?. ????????? ???? ?????? ????????. ? ???????? ???????? ?????????????? ? ??? ????? ?????????? ?????????????? ???????? ? ??????? ????? ??????????? ??????????. ?????????????? ??????????????? ???????? ?????????? ????????????? ????? ?????????? «????????? ?????? ????????????», ????? ???????? ???????????? ? ?????? . ???????? ???????????? ????????????, ?????????? ? 1792 ????, ????? ?? ???? ? ????? XVIII ???? ? ????? ?????????? ???????. ????????? ???????????? ????? ?. ????????? ????? ?? ???????????? ? ???????? XIX ????. ?????????????? ???? ???????????? ?????? ????? ?????????, ???????-??????????? ?????????? ???????????? ??????? ?????? .
C ????? XVIII ???? ? ?? ???????? XIX ???? ??????? ???????????? ??? ???????????? ?????, ????????? ? ????????? ????????? ???????????? ???????? — ?????????????? ?????????, ??????????? ?????????-??????????, ? ???????, ?????????????? ?????????-?????????????. ???? ???? ?????? ????? ???????????? ???? ???? ?????? ??????? ?????, ?????? ?? ?????? ?????????? ??????? ????? ???????????? ????? . ???????, ??? ??? ???????? ???????????-???????????????? ????????, ???????????? ???????? ? ??????????? ???????? ?????????? ?????? ??? ???? ???????????? ????, ????????????? ????? ????????? ? 1820—1830-? ????? ????????????? ??????? ????????? ? ??????????????, ????????? ??????????? ???????? ????????? ? ?????????, ???? ? ??????? ???????????? ?????. ???, ? 1820-? ????? ?. ???????? ? ?. ?. ????????? ??? ?????? ??? ?????????? « ??????-????????? ???????????? ????, ??? ????? », ?????????????? ????? ??????? ???? ? ?????????? ?????????? ?????, ?? ?? ??? ? ?? ??? ?????? ?? ?????????, ?? ??????. ? 1834 ???? ??????? ?????? ????????? ??????? ??????? ?????????? ??????????? «???????? ????????? ?????????? ????? ? ??????????», ? 1835—1840 ????? ???????? ???????? ???????? Zora , ? ??????? ?????? ?????????? ?? ?????? ????????? ???????? ? ?????????? ??????, ????????? ??? ????? ???? ???????????? ????? ????????????? .
? 1840—1850-? ????? ?????? ??????? ?????????? ????? ???? ?????? ? ????? ? ??????????? ????????????? ???????? ???????? ? ????????? ?????? ???????????? . ? ???? ???????? ???????? ????? ??????? ?????????? ?????, ??????? ???????? ???? ???? ?? ?????????????? ?????????? ???????????-???????????????? ???????? ?. ???? . ? ??? ???????, ???????? ? 1840-? ?????, ???? ???????? ?????? ????? ??????????? ?????????? ?????. ???????? ????? ???????????? ????? ?????????????? ?????? ?????????? ? ?????????, ? ??????? ????????? ??????? ??????????? ? ????????????? ?. ????? — ?. ?. ????? , ?. ?. ?????? ? ?????? . ??? ? 1845 ???? ???? ?????? ?????? ?? ?????????? — «????????? ???????????? ??????» ( Slovenskje národ?je novini ) ? ???????????? ??????????? «???? ??????????» ( Orol Tatránski ) .
??????????? ?. ????? ?????? ?????????????? ???????? , ? ?????? ???????????? ??? ??????? ???????????? ??????? . ????? ??? ??????????? ???????? ?????????? ????????????? ????? ????? ????????????? ? ??????????????? ???????? ???????? — ??????????????? ?????????? ???????????? .
??????????? ???????? ????? ?????????? ?????? ????????????? ?????, ?? ?????? ?. ??????? , ????? ???????? ??????????? ? ?????????????? ???????? ??????????????? ??????? ? ????? XVIII — ?????? XIX ???? ? ??????????????? ??????????? ???????????????? ????????????? ??? ????????????? ????? ?? ??????? ??????? ???????? — ?? ???? ????????? ? ??? ????? ? ???????? ????????????, ?? ????, ?? ??????? ????????? ?????????????? .
?. ???? ??????, ??? ??????? ??? ??????????????? ????? ?????? ???????? ??????????? ?????? ? ?????????? ?? ???????? ? ???????? ???????????? ????? ???????? ?????. ? ?? ?? ?????, ???????? ????????????? ?????? ????? ?. ?????????, ?? ???????, ??? ???????????????? ? ????? ?????? ?????????????? ?? ????? ??????????, ????????? ?????? ?? ???????-??????????? ???? ????????. ??????????? ????????? ?????, ?? ?????? ?. ?????, ??? ?????????? ????? ??? ???? ???????? ????, ????????? ?? ??????????????? ??????. ?. ???? ? ??? ????????????? ????????? ??? ???? ?????? ?? ??, ????? ??????? ??? ???? ?????????? ???????? ??????? ????? ???????? ???????. ? ??? ?????????????? ??? ???????????, ??? ? ????? ????????-????????? . ? ?? ?? ????? ?????? ?????? ????????????? ????? ????????? ?? ?????? ??????? ?? ???????????? ?????, ?? ? ????????????? ????????-???????????? ???????? ?????????, ????? ??? ?. ??????, ?. ?. ???????, ?. ???????? ? ?????? . ?. ?????, ??? ??, ??? ? ?. ?????????, ???????? ? ??????? ??????-?????????? ???????????-????????? ????????, ? ?????????? ???????? ???????? ?. ????? ? ??? ??????????? ????? ???? ? ?????????????? ? ?????????????? ???????????. ??? ?? ?????, ?????????? ????? ?????????? ????? ??????? ? ???????????? ? ???????????? ? ?????????? ????? ?????????? ?????? .
?? ???????????? ? ??????? 1847 ???? ???????? ?????????-????????????????? ???????? «??????» ( Tatrín ) ? ??????? ??????? ????????????? ???????????? ? ?????????????? ????? ???????? ???????????? ? ???????? ?????? ????? ?????????? ????????????? ?????. ?? ?????? ?????? ????? ?????? ???? ????? ?????????? ???????????, ??????? ?????????????? ????????? ? ????????? ? ?????? ??????????? ? ?????????, ??????????? ?? ?????????? ???????? .
???????? ??????? ????????????? ????? ??? ???????? ????? ???????? ??????????? ? ?????? ????? ????????? ????????? 1848—1849 ????? , ????? ? ??????????? ??????? ?????????? ??????? ????????? ?????, ? ?? ?? ????? — ? ?????????? ??????????? ??????????? ????? ????????????? ??????????? ?????. ??? ???? ????? ????? ????? ???????????? ? ????????? ???????? ???? ?????????? ? ???????? ??????: ?????????????? ? ?????????? ????? ?????? ????????????? ? ??????? ?????? ??????? ? ???????? ???????, ??????? ???? ???????????? ??? ? ????????? (), ??? ? ? ??????????? ??????. ?????? ?????, ?? ???????????? ?. ??????? ? ???????? ????? ?????????????, ?????? ? ????????? ???????? ????? ??????? ??? ?????????? « ?????????????? ???? » (??????? ???? ? ?????????? ?????????? ????????? ??????????) .
????????????? ??????? ?????????? ????????????? ????? ??? ????????????? ????????? ??????? ?. ?. ????? ? ?. ??????? . ?? ???????? ???????? ????????? ???????? ?????????? ????????????? ???????? ? ??????? 1851 ???? ? ?????????? ???? ???????????? ?????????? ?????? ????? ?????????? ????????????? ?????, ??????? ?. ??????? ???????????? ? ????? ?????? «??????? ????????? ??????????» ( Kratká mluvnica slovenská ). ??????????? ? ??????? ???? ?????????? ????????? ??????????? ?. ?. ?????, ?. ?. ??????, ?. ???? ? ???????? ?. ??????? , ?. ?????????? ? . ????? ????? ????????????? ????? ???? ??????? ???????? ? ??????? ?????? ? ? ???????????????, ???????? ??? ???? ??????????????? ?????? (? ????? ? ??? ??????? ?????-??????? ?????? ???????? ? ??????? ?????????? «???????????? ??????????»). ?????? ?????????? ?????????? ????? ? ????? ??????? ?????????????? ????????? ????????-???????????????? ???????? ???????????? .
????? ??????? ??????????? ???????? ?????????? ??????? ???????????? ????????? ???????????? ????? ? ???? ?????? ???????????????? ????????? ???????????? ??????. ? ?????, ???????? ?? ??? ?????????? ????????? ? ??????????, ???????, ???????????? ? ???????? ??????? ?????-???????, ???????? ??????? ???????????? ????????????? ?????????? ????? .
??????????? ? ????????? ???????? ????????????? ???????????? ????? ? ???????? XVIII ???? ? ????????? ???????? ???????????? ???????????? ????????????????? ???????????? ???? ?? ??????????? ?????????? ?????? (???????????????? ??????? ? ????????????? ?? ?????? ?????????? ??????? ) ? ? ???????? XIX ???? ?? ???? ????????? ? ???????? ??????? («???????» ???????). ?????????? ?????? ? ?????? ????????????? ??????-??????? ?????????????? ??????????????? «?????????? ?????», ??? ????? ??????? ?????????????? ???????? ?????????? ????????????? ???????????. ? ???????? XX ???? ????????????????? ???? ??????????? ???????? ?????????????? .
????????? ???????? ? ???????? ?????????? ????????????? ???????? ? 1863—1875 ????? ????????? ???????????? ?????? ????????? . ?????? ????????? ??????? ????????????????? ?????? ????????????? ?????????? ?? ?????? ?????, ??????????? ???????????? ??????, ???????????? ? ???????????? ??????? ???????????? ?????????? ?????. ??????????? ????? ??????? ????? ???????? ????????? ???????????? ? ?????????? ?????, ????????? ? ?????? ??????? ??????-??????? ?? ?????????? ???????????? ???????? ? ???????, ??? ?????????? ? ???????? ????????? ???????? ? ? ???????? ????? ? ?????????? ????? ?????? .
? ???????? ?????? ???????? ?????? ?????????? ????? ?????????? ??????????? ?. ??????? . ??????? ??????????? ?????????????? ???????? ? ????? . ?????? ?????????? ?????? ?? ?????????? ? ??????? ????????? ????????. ?????????? ??? ????????? ? ?????????? ? ??????????, ????????, ?????????? ? ?????????? ?????????? ????? . ? ?????????, ???? ????????? ???????????????????? ? ????????? ????????????, ?????????? ?? ????????-??????????????? ????????, ??? ???????? ? ???????? ???????? 1864 ???? . ? ???????? ?????? ???? ???????????? ?????????????? ??????? , ???????? ???????? ???????????????? ?? ??????? ??????? ?? -stvo , -stvenný , -stvova? , -ionný ? ?. ?., ???????????? ????????????? ??????? ?? ???????? ????? .
? ?????????? ?????? (1875—1918 ????) ????????? ???? ? ???????? ?????????? ????????????? ????? ???????? ?????????? ????? ? ?????? ?????? . ? ????? ???????? ?????????? ??????????? ????? ??????????? ??? ???????????? ??????????, ?????????, ??????????????? ?????, ??????? ????? ? ?. ?. ???????????? ???????? ?????????????? ???????? ??????? ????????????? ????? ? ???????????? ??? ????. ? ?????????, ? ????????? ??? ?????????????? ? ?????????? ????? ???????? ????????????? ??????? ????????????????? ???????????????? ????? . ? ?????????? ?????? ?????????? ???????????? ????? ??????????, ??? , , ?. ?????? . ?????? ???? ? ???????????? ?????????? ????? ??????? ??????????? ?. ???????. ? ??? ?????? 1902 ???? «??????????? ?? ????????????? ?????????? ?????» ( Rukovä? spisovnej re?i slovenskej ) ???????? ????????, ????????? ? ???????????? ????? ? ???????????? ? ??????????? ????????? ???????? ? ????????? ???? ??????? ?? ???????????? ????. ? 1916 ? 1919 ????? ??? ????? ???? ?????????? ?. ?????????? ? ????? ?????????? ? ?????????, ? ??????? 30 ??? ??? ???????? ???????? ????????, ?????????? ????? ?????????? ????? .
? ????????? ?????????? ?????????? ????? ????? ? ?????, ?????????? ?????? ??????????????? ??????????? ????? ???????????, ??? ?. ???????? , , , ?. ????????? , , ?. ??????-???????? , ?. ?. ?????????? , ?. ?????? ? ??????. ? ???? ?????? ?????????? ?????????? ?????????????? ?????????? ?? ????????? ?. ???????? , ?. ?. ?????????? ? ?????? ??????? .
? ???????????? , ????? ??????????? ????? ? ????????, ???????????? ? 1918 ????, ? ????????????, ????????????? ? ?????????? ????? ????? ???????????? ??? ?????????, ??? ??????????? ? ?? ????????? ?????????? ?????. ???????? ??????????? 1919 ???? ??????????? ? ???????????? ??????? ????????????? ???? , ??? ???? ????????? ?????????? ??????????? ? ??? ????????? ???????, ? ??????? ???????????????? ???? ????????? ???????. ????????????? ???????? ????? ? ???????? ? ???? ??????????????? ??????????, ???????? ??? ? ??????, ??????????????? ??????? ????????? ? ?????????? ? ?. ?. ?????????????? ???????? ??????? ???????? ?? ????????? ????. ?????? ?????, ? ?????????? ?????? ? ???????????? ?????????? ??????? ?????????????? ????????? ?????????? ? ???????? ?????? .
? 1919 ???? ????? ?????????? ?????????? ????? ( Slovenská mluvnica so zvláštnym zrete?om na pravopis ) . ? 1931 ???? ???? ?????? ??? ???? ??????, ???????? ????? ?????????? ?????????? ????? — « » ( Pravidlá slovenského pravopisu ), ??????????? ????????? ????????? ???????????? . ? 1932 ???? ????????? ??????? ???? ?????????? ?????? Slovenská re? (??? ?????????), ????????? ???????? ???????????? «???????? ???? » ? ??????? ?????? ?????? ???? ? ???????????? ????????? ???????? ????. ?????? Slovenská re? ????????????? ???????? ????????????? ????????? ? ????????? ?????, ??????? ??????????? ?? ??????? ????? «?????? ????????? ??????????» (1940), ??????????? ??????????? ???????? ????? ?????????? ???????? .
??????????? ?????? (? 1940 ????) ??????????????? ????????? ?????????????? ???????????? ????????????, ??????? ???????????????? ????????????? ????? ? ?????????? ?????????? ????? ??????? ????????? ? ???? ??????? ???????? ??????????, ???????????? ????????? ?????????? ?????, ?????????? ??????????? ??? ???????????? ???????, ??????? ?????????????, ???????????? ?? ??????????? ???????? ?????????? ? ?. ?.
? 1953 ???? ???????? ????????? ? ???????? ???????????, ??????????????? ? ????? «???????? ????????? ??????????», ? 1959—1968 ????? ???????? ??????????? « » ( Slovník slovenského jazyka ), ? 1966 ???? — «?????????? ?????????? ?????» ( Morfológia slovenského jazyka ) ? ?????? ?????? ??????. ???????????? ???????????? ???? ???????? ? ??????? , ? ?????????, ? « » ( Pravidlá slovenskej výslovnosti ) .
? 1993 ???? ????????? ???? ?????????? ???????????? ??????????? ?????? ??????? ??????????? ????????, ? 1995 ???? ?????? ????? ? ??????????????? ????? ( Zákon o štátnom jazyku ) .
????????? ??????? ????????? ??????? ?? ???? ??? ????? ??????? ???????, ???? ?????? ??????? ? ??????? ?????????? ????????? .
???????? : ia ( i?a ), ie ( i?e ), iu ( i?u ), ô ( u?o ), ???? ??????? ? ?????? ???????: i — í ( ? ), e — é ( ? ), a — á ( ? ), o — ó ( ? ), u — ú ( ? ) .
?????? ??????? ? ?????????, ? ????? ???????? ???????? ??? ?????????? ?????? ?????. ??????? ??????? ? ????????? ????? ?????? ???????????????????? ????: krik «????» — krík «????»; tvar «?????» — tvár «????»; dobre «??????» — dobré «???????» .
??? ?????????? ????? ?????????? ???????
??????
/
ä
/
????????? ????
??????? ???????
. ? ??????????? ???????? ?????? ?????? ??????????? ?? ??????????? (??? ????????????? ? ???????? ? ?????????? ????? ???????? ????? ? ? ????????? ?? ?????, ??? 5 % ????????? ?????????? ?????, ? ???? ?? ??????????? ???????? /
ä
/ ?????????? ?? /
e
/), ??? ?? ????? ???????????????? ????????? ???? ??????????????? ?? ?????????????. ? ??????????? ?? ????, ?????????? ?????? /
ä
/ ??? ?? ?????????? ? ??????? ?????????, ??????? ??????? ???????? ??? ???????? ?????
.
? ?????? ?????? ????? ???????? ????????? ????????? ??????????????? ?????. ???????????? ??????? ????? ??????? ????????? ???????? ??? ?????????? ?????? ???????, ??? ? ????????
:
??????? ???????: | ?????? ??????? ? ????????: | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
?? ?????? ?????? ????? ???????? (??? ?????? / ä /) ? ??????????? ??????? ????????? (??? ?????????) ????????? ??????????? ????? :
?????? | ??? | ||
---|---|---|---|
???????? | ??????? | ?????? | |
??????? | i ? | u ? | |
??????? | e ? | o ? | |
?????? | a ? |
??????? — u , ? , o , ? — ??????????????? ; i , ? , e , ? , a , ? — ?????????????????.
?????????? ? ????????? ??????????? ??????? ??????? ?????? ????????? ?????????? [i?] ? [u?] ? ???????????? ???????? ????????: / i?a /, / i?e /, / i?u /, / u?o /. ???????? ????????? ? ??????? ?????? ??????? ? ?????????? ? ???????????????? ???????? ???????? . ?? ??????????????? ??? ???????? ????????? ??????? ? ??????????? ?????????? [u?] — ??? ????????? ??????????? ??????? ? [u?] ??? ? ????????? ?????? / v /: / ou? / (?????????????, ? ?????????, ? ?????? ????????????? ?????? ????????????? ????? ???? ? ??????????? ???????? ???? — (s) tou starou ženou «(?) ??? ?????? ????????» ? ? ????????????? ?????? ???????????? ?????? ?????????????? ????? ???????? ???? — ? ???????????? ??????????????? ????? ???????????? ?????? ?????????????? ????? — pánov «??????»); / eu? /, / au? / (????? ????????????? ? ?????????????? — auto «??????????», ?? áut — ????? ???????????? ?????? ?????????????? ?????) .
???????? ????? [l?] , [l??] , [r?] , [r??] ????????? ??? ?????????????? ??????????? ??????? . ? ????????? ????? ????? ?????????? ????? ???? ??? ???????, ?? ???? ???????? ????????? ???? ? ????? ??? ??????? ???????????? ???? «??????? — ??????» ( l — ? , r — ? ), ????????: vlk «????», v??a «????????»; smr? «??????», v?ba «?????» ? ?. ?.
??? ????????? ??????? ?????????? ??????????? ???????????: / ä / ????????????? ?????? ? ??????? ????? ?????? ????????? ; / i?a /, / i?e /, / i?u / ?????????? ?????? ????? ?????? ?????????; ? , ? , ? ?? ????????????? ????? ?????? ?????????; ???????????? ? ?????????? ?????? dcéra «????», ??????????? ??????????????, ????? ? ??????????? ? ?????????????? ?????? .
??????? ????????????? ?????????? ????? ???????? 27 ????????? ????? (? ?????? ????? ??????????? ???????? ?????, ? ????? ????????? ????? ????????? ?????? ????????? , ?????? — ??????? ) :
?????? ??????????? ? | ?????-?????? | ?????-?????? | ?????? | ????. | ?????. | ???????. | ?????. |
---|---|---|---|---|---|---|---|
???????? | p b | t d | c ? | k g | |||
??????? | m | n | ? | (?) | |||
???????? | r | ||||||
????????? | t?s d?z | ? d? | |||||
??????????? | f v | s z | ? ? | x (?) | ? | ||
?????????? ????????????? | (w) | j | |||||
??????? | l | ? |
??????? ????????? ?????????? ? ????????? ????? ???????:
položte
[š]
«????????»;
rybka
[p]
«?????»,
sladký
[t]
«???????» ? ?. ?. ?????? ??????????? ? ????????? ????? ????????:
lie?ba
[?]
«???????»;
mlatba
[d]
«????????»;
prosba
[z]
«???????» ? ?. ?.; ? ????? ????? ?????????? ???????? 1-?? ???? ?????????????? ????? ? ????? ?????????????? ??????????
-me
:
nosme
[z]
«??????? ???????»,
zapla?me
[?]
«??????? ????????» ? ?. ?. ??????? ?????? ????????? ?????????? ? ??????? ?? ????? ????? ????? ??????:
dub
[p]
«???»;
hrad
[t]
«?á???»;
mráz
[s]
«?????» ? ?. ?. ? ?? ????? ????, ???? ??????????? ????? ?????????? ? ??????? ??????????:
dub schne
[dup sxne] «??? ??????»,
lo? pláva
[lo? pl?va] «??????? ??????» ? ?. ?. ???? ??????????? ????? ?????????? ?? ???????? ???? ????????? ?????????? ??? ? ????????, ?? ?????? ???????????:
potok hu?í
[potog hu??] «????? ?????»,
ovos rastie
[ovoz rastie] «???? ??????» ? ?. ?.
???????????? ??????
/
?
/ ? ???????? ????????? ??????????? ?
????????
/
x
/
. ?????????? ?????????? ??????? ????????? /
v
/, ??????? ? ??????? ????? ????? ?????????, ????? r, ? ?? ????? ????? ????????? ???
[u?]
:
krv
«?????»,
diev?a
«???????, ???????». ?????? ? ?????? ????? ??? ??????, ? ?????????
v-
? ????????
v
????? ??????? ?????????? ??????????:
vplyv
[fpliu?] «???????»
.
??????? ?????????, ??????????? ?? ????????? ??? ? ??????????? ?????? ? ? ????????? ?????? ?????????????? ???????????? ??? ??????:
mäkký
«??????»;
oddych
«?????»;
vyšší
«??????»;
štvorro?ný
«?????????????»;
od dobroty
«?? ???????» ? ?. ?.; ? ??? ????? ? ??????????? ? ??????????
???????????
:
odteraz
[otteraz] «??????»;
otca
[occa] «????»;
cho?te
[xo??e] «??????»;
mladší
[mla???] «???????» ? ?. ?.
???????? ? ????????? ???????????? ????? ?????????????, ??? ???????????? , ????????? ???????? — ????????????? ( ??????????? ) — ?????? ?????? ?? ?????? ???? : ?druhá ?mlados? «?????? ?????????», ?list ?ešte ?neprišiel «?????? ??? ?? ??????» . ?????????? ?????????? ????????? ????- ? ?????????? ??????????????? ? ??????????? ? ???????????? ? ??? ???????????? ??????????, ??????? ???????? ?????? ? ????? ?????????: ?kô? «????», ?? ?na koni «?? ????». ????????? ????? (??????????? ? ???????? ??????????????? ??????? ? ?????????? ???????????? ??????? ? ???????????) ?????? ?????????? : ?????????? (??????????? ????? a «?», «?»; i «?»; že «???» ? ?. ?.), ????????? (??????????? ????? ?????? ??????????? ma «????»; ?a «????»; ho «???»; ju «??»; mi «???»; ti «????»; mu «???»; jej «??» ? ?. ?.), ?????????? ??????????? seba «????» ? ?????? ???????????? ? ?????????? ??????? ( sa , si ), ????? ???????????????? ??????? by? «????» ? ??????? by «??» .
? ???????????? ?????? (????? ???? ??????) ???????? ????? ???????? ?????????????? (????????) ????????. ??? ?????? ?? ?????? ??? ????????? ???? ?? ?????? ????? ? ???????? ????? ??????: ?oby?vatel «??????», ?demokra?tický «???????????????» .
???????? (??????????) ????????, ????????? , ???? ???? ? ????? ? ????????? ????? ?????? ?????? ???? ? ????????? ????????????? ????????? ?????????? ? ????????????, ? ?????????? ? ??????????? ???????? ???????????. ?????????? ????????? ?????????? ??? ?????????????? ??????????? ? ??? ???????????, ???????????? ?????????????? ????????????; ?????????? — ??? ?????????????? ??????????? ??? ??????????????? ??????????? .
? ????????? ????? ??????????? ????????? ???????? , ??? ?? ????? ????????????? ?????? ? ???????? ? ??????? ???????? ??????? ? ?????? ?????????????? ????? .
???????????? ?????????? ????? (? ??? ???????????????? ????????) ???????? ??????? ? ??? ???????????? ??????? ???????????? ?????? (?????? ???????? ????????, ??????? ???????????? ??????????), ???????? ???????? ? ???????? ?????? ????? ??? ????? ? ??????? ???????? (??? ??????????) ?? ????? ????????? ?????? ???? ?? ??????. ? ????????? ??????? ??????????? ????? ??????????. ??????? ? ?????, ????????? ?? ?????? ??????, ??????????? ? ?????????? ????????? ???? ???????????????, ??????????????, ???????? ? ? ???? ?????? ??????? .
? ????????? ?????????? ????? ??????????? ???????, ??? :
????? ???????? ??????????? ????????? ??????????: / ? / ~ / t /, / ? / ~ / l /, / k / ~ / ? /, / h / ~ / ž /, / x / ~ / š / ? ??????.
????????? ???????? ?????? ??????? ??????? ??????????? ???? , ?? ??? ???? ?????????? ????? ????????? ???????? ?????????? ? ??????????????? ????? .
? ????????? ???????? ????????? ????? ???? ( slovné druhy ): ??????????????? ( podstatné mená , substantíva ), ?????????????? ( prídavné mená , adjektíva ), ??????? ( príslovky , adverbiá ), ??????? ( slovesá , verbá ), ???????????? ( ?íslovky , nemeráliá ), ??????????? ( zámená , pronominá ), ???????? ( predložky , prepozície ), ????? ( spojky , konjunkcie ), ??????? ( ?astice , partikuly ), ?????????? ( citoslovcia , intrjekcie ) .
????????? ?????????????? / ???????????????? ??????? ??????????????? ? ????????? ????? ??? ???? ?? ??????????? ????????? ???? (??????? ???????????? ? ??????? ?????????????? ???), ?????? ?????? ?????????????, ? ?????????, ?. ??????? . ? ?? ?? ????? ??? ?????????????? ?????????? ????? ( ?. ?. ???????? , ?. ????????? ) ?? ????????? ???????? ???????. ?????? ?????, ?????????? ???????????? ?????????? ?????????? ??? (?. ????????) ? ????????? ?????????????? (???????? ????) .
??????????? ????????? ??????????????? ????? ?????? ??? ????? — ???????????? ( jednotné ?íslo ) ? ????????????? ( množné ?íslo ). ?????????? ?????? ??????????????? singularia tantum , ??????? ?????? ???????????? ?????, ? pluralia tantum , ??????? ?????? ????????????? . ??????????????? ? ????????? ????? ??????????????? ?????????? ???? , ?????????? ??????? ( mužský rod , maskulínum ), ??????? ( ženský rod , feminínum ) ? ??????? ( stredný rod , neutrum ) . ??????????? ????? ??????? , ??????? — ?????????? ????? ( vokatív ) — ? ??????????? ????????? ??????????? ???????, ??? ????? ??????? ???? ? ????????? ???????????????: boh «???» — bože , ?lovek «???????» — ?love?e , chlap «???????» — chlape , kmotor «???» — kmotre , syn — synu / synku «???» ? ????????? ?????? .
?????????? ?????????? ???????? ????? ????????? . ????????? ??????????????? ???????? ???? ?? ??????? ???? chlap «???????», hrdina «?????», dub «???» ? stroj «??????????, ????????» . ?? ??????? ???? chlap ? hrdina ?????????? ???????? ????? ? ???????? . ?? ??????? ????? stroj ?????????? ?????????????? ???????????????, ??????????????? ?? ????????????? ?????? ????????? ( ? , ? , ? , c , dz , ? , dž , š , ž , j ) . ????????? ?????????????? ?????????? ?? ???? dub .
????? | ???????????? | ?????????????? | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | |
???????????? | chlap | chlapi | hrdina | hrdinovia | dub | duby | stroj | stroje |
??????????? | chlapa | chlapov | hrdinu | hrdinov | duba | dubov | stroja | strojov |
????????? | chlapovi | chlapom | hrdinovi | hrdinom | dubu | dubom | stroju | strojom |
??????????? | chlapa | chlapov | hrdinu | hrdinov | dub | duby | stroj | stroje |
???????????? | chlapom | chlapmi | hrdinom | hrdinami | dubom | dubmi | strojom | strojmi |
??????? | chlapovi | chlapoch | hrdinovi | hrdinoch | dube | duboch | stroji | strojoch |
????????? ??????????????? ???????? ???? ?? ??????? ???? žena «???????», ulica «?????», dla? «??????» ? kos? «?????» . ?? ?????? ???? ????? ?????????? ???????????????, ? ?????????? -a ? ???????????? ??????. ??, ?????? ??????? ????????????? ?? ????????????? ?????? ?????????, ?????????? ?? ??????? ????? ulica , ????????? ?? ??????? ????? žena . ???????????????, ??????????????? ?? ?????????, ?????????? ?? ????? dla? (?????????????? ?? ? , ? , ž , š , ? , ? , j , š , m , z , dz , š? , x ) ? kos? (?????????????? ?? c , s , v , p , s? ) .
????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
???????????? | žena | ženy | ulica | ulice | dla? | dlane | kos? | kosti |
??????????? | ženy | žien | ulice | ulíc | dlane | dlaní | kosti | kostí |
????????? | žene | ženám | ulici | uliciam | dlani | dlaniam | kosti | kostiam |
??????????? | ženu | ženy | ulicu | ulice | dla? | dlane | kos? | kosti |
???????????? | ženou | ženami | ulicou | ulicami | dla?ou | dla?ami | kos?ou | kos?ami |
??????? | žene | ženách | ulici | uliciach | dlani | dlaniach | kosti | kostiach |
????????? ??????????????? ???????? ???? ?? ??????? ???? mesto «?????», srdce «??????», vysved?enie «?????????????» ? diev?a «???????» :
????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? | ??. ????? |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
???????????? | mesto | mestá | srdce | srdcia | vysved?enie | vysved?enia | diev?a | diev?a?á |
??????????? | mesta | miest | srdca | s?dc | vysved?enia | vysved?ení | diev?a?a | diev?at |
????????? | mestu | mestám | srdcu | srdciam | vysved?eniu | vysved?eniam | diev?a?u | diev?atám |
??????????? | mesto | mestá | srdce | srdcia | vysved?enie | vysved?enia | diev?a | diev?a?á |
???????????? | mestom | mestami | srdcom | srdcami | vysved?ením | vysved?eniami | diev?a?om | diev?atami |
??????? | meste | mestách | srdci | srdciach | vysved?ení | vysved?eniach | diev?ati | diev?atách |
??? ? ??????????????? ?????????????? ??????????????? ??????????? ????, ????? ? ??????. ??????? ?????????????? / ???????????????? ????? ??????????????? ??? ????????? ????, ??? ? ??? ??????????????? ?????????. ? ????? ?????? ????????? , ????????? ?????????????? ??????? ?? ???????????? ( akostné ) ? ????????????? ( vz?ahové ) . ???????? ????? ?????????????? ??????????????. ?????????????????? ?????? ? ??????? ???? ?????????????? ??????????? .
????????? ?????????????? ?? ??????? ???? nový (??????? ?????????????) «?????» ? cudzí (?????? ?????????????) «?????» :
????? | ???????????? ????? | ????????????? ????? | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ???????????? ??? | ??????? ??????????????, ??????? ? ??????? ??? | ||
???????????? | nový / cudzí | nové / cudzie | nová / cudzia | noví / cudzí | nové / cudzí | |
??????????? | nového / cudzieho | nového / cudzieho | novej / cudzej | nových / cudzích | nových / cudzích | |
????????? | novému / cudziemu | novému / cudziemu | novej / cudzej | novým / cudzím | novým / cudzím | |
??????????? | ??????. | nový / cudzí | nové / cudzie | novú / cudziu | nových / cudzích | nové / cudzí |
????. | nového / cudzieho | |||||
???????????? | novým / cudzím | novým / cudzím | novou / cudzou | novými / cudzími | novými / cudzími | |
??????? | novom / cudzom | novom / cudzom | novej / cudzej | nových / cudzích | nových / cudzích |
??? ???????????? ?????????????? ?????????? ?????? ?????????? ????? ???????? ????????? : ?????????????? ????????????? ??????? ? ?????????? ?? ??? ?????????????? ????????????? ? ???????????? ????????. ??????? ????????? ?????????? ??????????????? (?????????????) ? ????????????? (????????????) ?????????:
?????????????? ?????????????? ?????????? ?????? ?? ??????????????? ???????? (??? ?????? ???????? -ov- ) ??? ???????? (??? ?????? ???????? -in- ) ?????. ? ?????? ? ???????????????? ???????? ???? ??? ???????????????????? ??????????????? ?????????????? ?????????? ??????????? ??????? ( kabát diev?ata «?????? ???????», Vajanského nábrežie «?????????? ????????? ») .
????????? ?????????????? ?????????????? ?? ??????? ????? otcov «?????????» :
????? | ???????????? ????? | ????????????? ????? | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ???????????? ??? | ??????? ??????????????, ??????? ? ??????? ??? | ||
???????????? | otcov | otcovo | otcova | otcovi | otcove | |
??????????? | otcovho | otcovho | otcovej | otcových | otcových | |
????????? | otcovmu | otcovmu | otcovej | otcovým | otcovým | |
??????????? | ??????. | otcov | otcovo | otcovu | otcových | otcove |
????. | otcovho | |||||
???????????? | otcovým | otcovým | otcovou | otcovými | otcovými | |
??????? | otcovom | otcovom | otcovej | otcových | otcových |
? ????????? ??????????? ???? ????????? ??????? ??????????????: rád , rada , rado ; dlžen , dlžna , dlžno ; hoden , hodna , hodno ; vinen , vinna .
????????? ???????????? ??????? ?? ?????????????? ( základné ), ?????????? ( ?adové ), ????????????? ( skupinové ), ???????????? ( násobné ) ? ??????? ( druhové ). ??? ??? ?????????? ????????? ?? ???? ? ???????, ? ????????? ??????? ? ?? ?????? (??? ????? jeden «????») .
?????????????? ? ?????????? ????????????, ????????? ?? ???????? ???????? ? ??????, ????? ?????????????? ????? ?????????: ??????????????????? — ????????? ???? «??????? + ???????» ( dvadsa?jeden «???????? ????») ??? ????? ???????????????? — ????????? ???? «??????? + ???? a „?“ + ???????» ( jedenadvadsa? ) .
????????????? ???????????? ????????????? ? ???????????????? pluralia tantum ( dvanástoro šiat «?????????? ???????»), ? ????????????????, ?????? ???????????? ???? ( dvoje o?ú «??? ?????»), ? ????????????????, ????????????? ???????? ?? ????????? ???????? ( dvoje zápaliek «??? ??????») ? ?. ?.
???????????? ???????????? ??????????, ??????? ??? ??????????? ???????? ??? ???????. ? ??????? ????? ???????????? ???????????? ?????????? ??? ?????? ??????? -krát ( dvakrát «??????», desa?krát «?????? ???», miliónkrát «??????? ???»), ? ? ??????????? ? ?????????????? ?????? ?????????? ??????????????? ????????????? ? ????? ráz ( dva razy , desa? ráz , milión ráz ) .
??????? ????????????: dvojaký «???????», dvojako «??????», desatoraký , desatorako «?????? ?????» .
???????????? ?? ?????? ?? ???????? ?????? :
?????????????? | ?????????? | ????????????? | |
---|---|---|---|
1 |
jeden
(???. ???),
jedna (???. ???), jedno (??. ???) |
prvý | jedni , jedny |
2 |
dva
(???. ???),
dve (???. ? ??. ???) |
druhý | dvoje |
3 | tri | tretí | troje |
4 | štyri | štvrtý | štvoro |
5 | pä? | piaty | pätoro |
6 | šes? | šiesty | šestoro |
7 | sedem | siedmy | sedmoro |
8 | osem | ôsmy | osmoro |
9 | devä? | deviaty | devätoro |
10 | desa? | desiaty | desatoro |
11 | jedenás? | jedenásty | |
12 | dvanás? | dvanásty | dvanástoro |
13 | trinás? | trinásty | |
14 | štrnás? | štrnásty | |
15 | pätnás? | pätnásty | |
16 | šestnás? | šestnásty | |
17 | sedemnás? | sedemnásty | |
18 | osemnás? | osemnásty | |
19 | devätnás? | devätnásty | |
20 | dvadsa? | dvadsiaty | |
21 |
dvadsa?jeden
,
jedenadvadsa? |
dvadsiaty prvý
,
jedenadvadsiaty |
???????????? ?? ???????? ?? ????????? :
?????????????? | ?????????? | ????????????? | |
---|---|---|---|
30 | tridsa? | tridsiaty | |
40 | štyridsa? , meru (???.) | štyridsiaty | |
50 | pä?desiat | pä?desiaty | |
60 | šes?desiat | šes?desiaty | |
70 | sedemdesiat | sedemdesiaty | |
80 | osemdesiat | osemdesiaty | |
90 | devä?desiat | devä?desiaty | |
100 | sto | stý | storo |
200 | dvesto | dvojstý | |
300 | tristo | trojstý | |
400 | štyristo | štvorstý | |
500 | pä?sto | pä?stý | |
600 | šes?sto | šes?stý | |
700 | sedemsto | sedemstý | |
800 | osemsto | osemstý | |
900 | devä?sto | devä?stý | |
1000 | tisíc | tisíci | tisícoro |
2000 | dvetisíc | dvojtisíci | |
1 ??? | milión | miliónty | |
1 ???? | miliarda | miliardtý |
????????? ????????????? «????» :
????? | ???????????? ????? | ????????????? ????? | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ???????????? ??? | ??????? ??????????????, ??????? ? ??????? ???? | ||
???????????? | jeden | jedno | jedna | jedni | jedny | |
??????????? | jedného | jednej | jedných | |||
????????? | jednému | jednej | jedným | |||
??????????? | ??????. | jeden | jedno | jednu | jedných | jedny |
????. | jedného | |||||
???????????? | jedným | jednou | jednými | |||
??????? | jednom | jednej | jedných |
??????????, ??????? ? ??????? ????????????, ??????? ?????? ? ?????? ??????????????, ?????????? ?? ???? ??????????????? nový «?????», ?????????? ?????????? ???????????? tretí «??????», tisíci «????????», ???????????? ?? ???? cudzí «?????» .
????????? ??????????? ????? ?? ????? ???????? :
??????????? ??????????????? ??????????? ????, ??????, ?????, ? ?????? ? ?????????????? ??????????? ?????????? ????????? ?? ?????.
? ?????? ??????????? ? ???????????, ?????????, ??????????? ??????? ? ? ??????????? ? ????????? ? ??????????? ??????? ??????????? ????????????? ?????????? ?????? ? ??????? (?????????????) ????????? ????. ??????? ????? ????????????? ? ??? ??????, ????? ?? ??? ?? ?????? ?????????? ????????. ??? ?? ????? ?????????? ? ???????? ?????? ??????????? ? ????? ????????.
????????? ?????? (??????? ? ??????? ???) ? ??????????? ??????????? :
????? | ???????????? ????? | ????????????? ????? | ?????????? | ||
---|---|---|---|---|---|
1-? ???? | 2-? ???? | 1-? ???? | 2-? ???? | ||
? | ?? | ?? | ?? | ???? | |
???????????? | ja | ty | my | vy | — |
??????????? | m?a, ma | teba, ?a | nás | vás | seba |
????????? | mne, mi | tebe, ti | nám | vám | sebe, si |
??????????? | m?a, ma | teba, ?a | nás | vás | seba, sa |
???????????? | mnou | tebou | nami | vami | sebou |
??????? | mne | tebe | nás | vás | sebe |
????????? ?????? ??????????? ???????? ???? :
????? | ???????????? ????? | ????????????? ????? | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ??????? ??? | ||
?? | ??? | ??? | ??? | ||||
???????????? | on | ono | ona | ????. | oni | ony | |
??????. | ony | ||||||
??????????? | jeho, ho, neho, -?ho, -? | jej, nej | ich, nich | ||||
????????? | jemu, mu, nemu | jej, nej | im, nim | ||||
??????????? | jeho, ho, neho, -?ho, -? | ho, -? | ju, ?u | ????. | ich, nich | ich, ne | |
??????. | ich, ne | ||||||
???????????? | ním | ?ou | nimi | ||||
??????? | ?om | nej | nich |
????? ??????????? 3-?? ???? ? ????????? ?????? n ????????????? ????? ?????????: od neho «?? ????», s ?ou «? ???», k nim «? ???» ? ?. ?. ????? ??????????? -?ho , -? ????????????? ? ??????????, ??????????????? ?? ???????: do?ho , do? «?? ????», u?ho «? ????», o? «?? ????», «? ???» ? ?. ?. ????? ???? ?????????? ????? ?????, ??? ceze? «????? ????», nade? «??? ???», pode? «??? ????», «??? ???», prede? «????? ???».
? ?????????? ??????? ???????? ????????? ???? , ?????????? , ??????? , ???? , ????? , ?????? ? ???? .
?????????? ??????? ?????????? ??? ?????? ?????? sa ? si .
??? ? ? ?????? ?????????? ??????, ? ????????? ? ??????? ??????? ??? ?????? — ?????? ?????????? ??????? ( prézentný kme? ) ? ?????? ?????????? ( infintívný kme? ) .
??????? ?????? ???? ?????: ???????????? ( dokonavý vid ) ? ?????????????? ( nedokonavý vid ) .
? ????????? ????? ???????? ??? ??????: ?????????????? ( ?inný rod ) ? ????????????? ( trpný rod ). ????????????? ???????? ????????????? ?????, ?????????????? ????? ???? ??????????? ?? ????????????? ????????? ? ?????? ???? ???????????????? ??????? by? «????» ( som zvolený «? ??????»), ???? ??????????? ? ?????????? ??????????? sa ( pole sa orie «???? ????????????») .
? ???????????? ? ????????????? ?????????, ????????? ??????? ????? ?? 5 ??????? ( trieda ), ??????? ? ???? ??????? ??????? ?? 14 ????? ( vzor ) :
???? ? ????? | I ????? | II ????? | III ????? | |||
---|---|---|---|---|---|---|
I ??? | II ??? | III ??? | IV ??? | V ??? | VI ??? | |
1-? ???? ??. ????? | chytám | rozumiem | nesiem | hyniem | triem | beriem |
2-? ???? ??. ????? | chytáš | rozumieš | nesieš | hynieš | trieš | berieš |
3-? ???? ??. ????? | chytá | rozumie | nesie | hynie | trie | berie |
1-? ???? ??. ????? | chytáme | rozumieme | nesieme | hynieme | trieme | berieme |
2-? ???? ??. ????? | chytáte | rozumiete | nesiete | hyniete | triete | beriete |
3-? ???? ??. ????? | chytajú | rozumiejú | nesú | hynú | trú | berú |
???? ? ????? | IV ????? | V ????? | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
VII ??? | VIII ??? | IX ??? | X ??? | XI ??? | XII ??? | XIII ??? | XIV ??? | |
1-? ???? ??. ????? | ?ešem | žnem | chudnem | žujem | pracujem | robím | vidím | kri?ím |
2-? ???? ??. ????? | ?ešeš | žneš | chudneš | žuješ | pracuješ | robíš | vidíš | kri?íš |
3-? ???? ??. ????? | ?eše | žne | chudne | žuje | pracuje | robí | vidí | kri?í |
1-? ???? ??. ????? | ?ešeme | žneme | chudneme | žujeme | pracujeme | robíme | vidíme | kri?íme |
2-? ???? ??. ????? | ?ešete | žnete | chudnete | žujete | pracujete | robíte | vidíte | kri?íte |
3-? ???? ??. ????? | ?ešú | žnú | chudnú | žujú | pracujú | robia | vidia | kri?ia |
????? ????, ???? ? ???????????? ??????? ( nepravidelné slovesá ), ?? ???????? ?? ? ???? ?? ?????: by? «????», jes? «????», vedie? «?????», chcie? «??????», is? «????», stá? «??????», bá? sa «???????» (????????? ??? ?????????? ?????????) .
??????????? ?????? ???????: ????????? , ?????????????? ????? , ????????? ? ??????? .
????????? ????? ?????????? ???????????? ?????? ????????? ? ?????? ?????????? ??????? ???????: ? ???????????? ????? — 1-? ???? -m , 2-? ???? -š , 3-? ???? -ø ; ?? ????????????? ????? — 1-? ???? -me , 2-? ???? -te , 3-? ???? -ú / -u , -ia / -a .
????????? ????? ?????????? ??????? ???????: ??? ????? ??????? ?? l -????????? ? ???????????????? ??????? by? ? ????? ?????????? ???????. ? ??????? ???? ??????????????? ?????? ?? ????????. ????????? ??????? by? «????» ? ????????? ??????? : bol som , bola som , bolo som , boli sme ? ?. ?.
????? ??????????????? ??????? ??????? ?? l -????????? ? ???????????????? ??????? by? ? ????? ?????????? ???????. ????????? ??????? urobi? «???????» ? ?????????????? ??????? : bol som urobil, bola som urobila, bolo som urobilo , boli sme urobili ? ?. ?.
??????? ????? ???????? ???????????? ???? (???????) ?????????? ????????? ??????????: robím «?????» — urobím «??????». ??????? ?? ???????? ?????????????? ???? (?????????) ?????????? ?????????????? ? ?????? ?????? ???????????????? ??????? by? ?????????? ????????? ???????. ????????? ??????? robi? «??????» ? ??????? ??????? :
???? | ||
---|---|---|
??. ????? | ??. ????? | |
1-? ???? | budem robi? | budeme robi? |
2-? ???? | budeš robi? | budete robi? |
3-? ???? | bude robi? | budú robi? |
? ????????? ????? ????????? ??? ??????????: ????????????? ( indikatív ), ?????????????? ( kondicionál ) ? ????????????? ( imperatív ) .
????? ??????????????? ?????????? ?????????? ??????? ??????? ?? l -?????????, ??????? by ? ???????????????? ??????? by? ? ????? ?????????? ???????. ????????? ??????? by? ? ?????????????? ?????????? ?????????? ??????? : bol by som , bola by som , bolo by som , boli by sme ? ?. ?.
?????????????? ?????????? ?????????? ??????? ?????????? ???, ??? ? ??? ?????? ??????????????? ?????? by? ????? ? ????????? ???????. ????????? ??????? robi? ? ?????????????? ?????????? ?????????? ??????? : bol by som robil , bola by som robila , bolo by som robilo , boli by sme robili ? ?. ?.
????? ?????????????? ?????????? ????????????? ????? ?????????? ?? ?????? ?????????? ??????? ??? ?????? ???????? ????????? ??? ????????? -i , ? ??????, ???? ?????? ????????????? ?? ?????? ????????? (????? ????? s? , š? , ž? , m? , n? , j? , r? ). ??? ???????? ???????? ???????????? ????? ?????????????? ??????????: by? — bu? «????», jes? — jedz «???». ????? ?????????????? ?????????? ?????????????? ????? ?????????? ?? ????? ????????????? ????? ????? ??????????? ????????? -me (1-? ????) ? -te (?????? ????) .
?????????? ???? ???????? ?????????? ??? ?????? ???????? -?: môc? «????», bra? «?????», nies? «?????», rozumie? «????????» .
? ????????? ????????????? ?????? ???? ???????????? ( prechodník ), ???????????? ? ???????? ?????????????? ???? ?? ?????? ?????????? ??????? ??? ?????? ????????? -úc ( -uc ????? ??????? ?????) ? -iac ( -ac ????? ??????? ?????): nesúc «????», berúc «????», súc «?????????, ??????», robiac «?????», vediac «????» . ???????????? ???????????? ?????? ? ??????? ????????? ?????, ? ????? ???? ??? ??????????? .
?????????????? ????????? ?????????? ??????? ?????????? ? ???????? ?????????????? ???? ?? ?????? ?????????? ??????? ??? ?????? ????????? -úci , -úca , -úce (?????? ú ?? ??????????? ???? ????? ????? ? ?????? ???????) ? -iaci , -iaca , -iace / -aci , -aca , -ace : berúci , -a , -e «???????», «-??», «-??»; robiaci , -a , -e «????????», «-??», «-??» .
?????????????? ????????? ?????????? ??????? ?????????? ? ???????? ?????????????? ???? ?? ?????? ?????????? ??? ?????? ???????? -vší , -všia , -všie : vzavší , -ia , -ie «???????», «-??», «-??». ??????????? ????? ????????? ???????? ?????? ? ????????, ??? ?????? ????????????? ?? ??????? (??????? ????????) .
????????????? ????????? ?????????? ??? ?????? ????????? -tý , -tá , -té ? -ný , -ná , -né / -ený , -ená , -ené : robený , -á , -é «????????», «-??», «-??»; mletý , -á , -é «???????», «-??», «-??» .
? ????????? ????? ????????? ??????? ?????, ???????, ?????? ????????, ???? ? ??????? ? ??? ??????. ?????? ?????? ?????????? ??????? ????????? ? ?????????. ??????? ?????????? ?? ?????????????? ? ??????? ????????? -e (? ????????, ?? ?????????????? ?? -ovitý , -itý , -ný ), -o (? ????????, ?? ?????????????? ?? -tý , -lý , -ký , -hý , -chý , -mý , -bý , -pý , -vý , -sý ), -y ? -sky (?? ?????????????? ?? -ský ). ????? ????????????? ??????? ????????? ? ??????? ???????? ???? ????????????? ??????? ??????????????. ?? ???? ??????? ????????????? ??????? ?????????? ???????????: dobre — lepšie , zle — horšie , ?aleko — ?alej . ???????????? ??????? ?????????? ????? ????????????? ? ????? ????????????? ??????? ???????? naj- .
??????? — ???????????? ????? ????, ???????? ??? ????????????? ?????????????? ?????????????? ????? ?????? ?????????????? ? ??????????? (???????? ?????????? ??? ???? ? ????????? ??????? ???? ??????????????? ? ???????????): pod stolom «??? ??????»; na stole «?? ?????»; nad stolom «??? ??????»; v škole «? ?????»; zo zeme «? ?????» ? ?. ?. ???????? ??????? ?? ????????? (o «?», do «??», za «??») ? ?????????, ??? ??????????? ( ne?aleko «???????? ??», v?aka «?????????»). ??????????? ???????? ? ???? ??????? ??????? ?? ??????? ( spomedzi «?????»), ??????? ( kvôli «??-??») ? ????????? ( na základe «?? ?????????») .
???? — ???????????? ????? ????, ???????? ??? ?????????? ?????? ??????????? ? ???????????. ????? ??????? ?? ????????????? (????????, a «?», ale «??», i , aj «?», alebo «???») ? ?????????????? (????????, aby «?????», že «???», ak «????», keby «???? ??») .
??????? — ???????????? ????? ????, ???????? ? ????????? ????? ??? ???????? ????????? ????????? ? ????????? ????????, ????????? ????????????? ????????? ?????????? ? ????????????: bár «???? ??», «????»; bodaj «???? ??»; nech , kiež «?????» ? ?. ?.
? ????????? ????? ????????????? ????? ??????????, ??? ach «??», «??», ejha «???», fuj «??», «????», hybaj «????», «?????» ? ?. ?., ?????? ?????? ???????? ??????????????????? ??????????: bác «???», bum «???», «???», ??up «??????», «????» ? ?????? .
? ???????? ???????? ???????????????? ? ????????? ????? ????????? ??????????, ?????????????? ?????????????? ? ?????????, ????????????? ? ??????????? .
??????? ??????????? ? ????????? ????? ????? ???? ????????????? ( Prší «???? ?????») ? ???????????? ( Otec je chorý «???? ?????»). ????? ?????????????? ?????? ??????????? ?????????? ??? ?????????? «?????? ?????????» ( doplnok ), ????????? ??? ?? ???????-?????????? , ??? ? ?? ??????????? ??? ?????????? : Brat prišiel unavený «???? ?????? ???????». ?????????? ??????? ????? ?????????????? ?????, ??? ???????????? ???????????? ???????-?????? by? «????», ? ??? ????? ? ? ????????? ??????? ( Sestra je u?ite?ka «?????? ???????? ????????????»), ? ?????????????? ???????????? ?????? ??????????? ????? ???????? ( Pracujem na vysokej škole «? ??????? ? ????»). ??????? ???? ? ??????????? ?????????? ????????? ????????. ???????? ?? ??? ???????? ????????? (???????????? ???? ?? ?? ????????? ???????? — ?????, ?????????? ?????????? ?????????, ???????? ?? ?????? ????? ???????????, ????? ???????? ????? — ? ??????: Chlapec píše list «??????? ????? ??????», List píše chlapec «?????? ????? ???????»). ????? ?????????? ?????????????? ? ??????????? ???????. ?????? ?? ??? ????? ???????? ? ???????? ??? ???????????? ????? ??????????? ??? ???????????????. ??????????? ? ???? ?????? ???????????? ????????????? ( biela stena «????? ?????»), ??????? ?????? ??????????? ???????? ?? ?????: ?????????? — ????????? — ??????????, ? ????????????-????????????? ????????????? ?????????? ??????? ?? ????????? ??? ???????????. ??????????? ?????? ???????? ?????? ??? ??????????? ??????? ???????????? ???????? — ??? ???????? ????? ??????? ???????? ?????, ?????????????? ??? ???????????? ??????????? . ? ?????? ???????????? ?????????? ???????? ??? ????????????? ? ????????? ???????: ??????? by , ?????? ????? ???????????????? ??????? by? , ?????????? ??????? sa , si ? ????? ??????????? .
? ????????? ??????? ??????????? ???????? ????????????????? ? ???????????????? . ????????????????? ??????????? ??????????????? ?????????????? ?????? ????? ???????? ????????????, ??????? ?? ? ???????????? ??????????? . ????????? ????????? ????? ??????????? ???????????: ??????????????, ??????????????? ? ?. ?. ??????????? ??????????? ????? ?? ??????? ???????? ? ????? ??????? ??????? ? ???????? ??????? . ??????? ??????????? ? ??????? ????????????????? ??????????? ??????????? ????????????? ?????? , ??????? ??????????? ???????????????, ?????????????, ???????????????, ???????????????, ????????-????????????? ? ?????????????? ?????????? ??????????? .
??????? ?????????? ??????? ?????????? ????? ???????? ????????????? ??????????? ????. ? ?????? ??????? ???????? ?????????? ????? ??? ??????? ??????????? ??????????????? ?? ????? ??? 30 ?????? . ? ???????? ??????? ?????????????? ????????? ????????? , ???????? ? ?????????? . ?????????? ?????????? ???????????? ????????? ???????? ? ?????????? ????????????? ????????? ? ????????? ???? ? ?????????? ? ?????? ???????? ????????????? ? ??????? ?????? ?????. ?????????? ??????? ? ??????? ??????? ?? ????????? ?? ?????????????????? ?????? ?????? ?????????? , ?? ???????? ???????? ?????????? ????????????? ? ? ????????? ?????. ????? ? ????????? ?????? ?????????? ????? ????????? ????????????? ?? ?????????? , ???????????? , ???????????? ? ?????? ??????. ?? ?????????? ?????? ?????? ????? ????????????? ?????? ?? ???????? ????? , ? ??????? ???????, ??? ???????, ?? ??????? ?????????? ?????? ??????? ??????? ???? , ? ????? ???????? , ?????????? ? ??????????????? .
????? ????????? ????????????? ?????????? ?????, ??? diabol «??????», omša «?????», škola «?????», árenda «??????», dežma «????????», oficiál «???????? ??????????», vakácie «????????» ? ?????? ?????? .
?????? ????????????? ?? ??????????????? ????? ????????? ? ????????? ??? ? IX—X ?????. ????????, ??? ????????????? ? ???????? ????? ?? ???? ?????????, ? ?????? ?? ??????. ???????? mních «?????» < ??.-?.-???. munih < ???. monicus , koše?a «???????» < ??.-?.-???. kosele < ???. cosula . ???????? ????? ??????????? ?????? ? ????????? ?????? ? ????????? ??????????? ? XII—XIV ?????. ??? ???????, ??? ???????, ??????????? ? ????????? ?????? ????????? ? ???????????? ?????. ????????, gróf «????», rytier «??????», hoblík «???????», pan?ucha «?????», handel «????????» . ??????? ???????????? ?????? ????????????? ?? ????????? ????????? ? XV—XVII ????? .
?????????? ????????????? ????? ???????? ? ????????? ? XII ????, ? ????????? ???, ? ????????, ? ???????????? ?????, ????????, bel?ov «????????», kepe? «????», korbá? «?????» .
? XIV—XV ????? ? ????????? ?????? ????????? ?????????? ???? ?????????? ?????????????. ??? ???????, ??? «??????????», ?????, ?????????????????? ?? ????? ????????-???????. ????????, bryndza «??????», salaš «?????», valach «?????» .
??????? ????? ???? ???????? ? ????????? ?? ???????? ?????. ? ??????? ??????????????, ??????????? ? ????????? ? XIV ????, ????????? ????? ????? ????????? ???? ?????: ?etník «???????», dôverník «??????????», otázka «??????», udalos? «???????», všeobecný «????????» ? ?????? ??????.
???????????? ??????? ????? ???????? ????????? ? ????????? ????? ? XIX ????: trud «????»; ?inovník «????????»; dejatel’ «???????»; duma «????»; rozpoloženie «??????????», «?????????»; blahodarný «????????????»; iskrenný «?????????»; celovat’ «????????». ???????????? ????? ??????? ????????????? ? ????????? ????? ? ????????? ???????????? ????? ?? ?????????????.
? ?????????? ??????????????, ?????????????? ?????, ???????, ?????, ???????? ???????? ? ?????? ??????, ?????????: džez «????», interview «????????», víkend «???-???», futbal «??????», klub «????» ? ?. ?. ?? ???????????? ????? ? ????????? ?????? ????? ?????, ??? aféra «?????», dekoltáž «????????», hotel «?????????», móda «????» ? ??????. ?? ???????????? ????? ???????????? ?????, ?????????????? ???? ????? ??????????? ????????????: adagio «??????», bas «???», intermezzo «??????????» ? ?. ?.
?????? ??????? ???????? ?????????? ????? ?????????? ?? ?????? XVIII—XIX ?????, ????? ???????? ?????????? ???????? ? ????????????? ???????? ? ?????????? ????? ????? ??????, ??? ?. ??? , ?. ?. ??????? , ?. ???????? , ?. ???? ? ?????? . ?????????? ???????? ? ???????????-?????????? ????????????????? ???????? ? ????????? ????? ?. ????????? ? ?. ?????, ??????? ????? ????????????? ??? ?????? ??????? ???????? ?????????? ?????.
???????? ?????????? ????? ?????????? ?? ?????? ???????? XIX ???? ??? ?????? ??????????????, ? XX ???? ????????? ???? ?????????? ???????? ????????????? ????????????, ??????? ? ????? ????????? ? ??? ????? ? ???????? ???????????? ??????????? ????? ? ????????. ??????-????????????????? ??????? ???????? ?????????? ????? ????, ?????????? ? 1943 ????, ???????? ??????????? ???????? ????? ????????? ???????? ???? ( Jazykovedný ústav ?udovíta Štúra Slovenskej akadémie vied ).
?????????????? ??????? ?????????? ????? ?????????? ?. ???? , ?. ?????? , , ?. ??????? , ?. ????????? , ?. ?????, , ?. ??????, ?. ?. ??????? ? ?????? ??????. ????? ?? ????????? ???????????? ????? ????? «??????? ?????????? ?????» ( Dejiny slovenského jazyka , I—V, 1956—1974) ?. ??????????. ????? ??????? ???????? ????? ?????? ?. ??????? ?? ??????? ????????? ? ????????????? ????? — «?????????????? ???????? ?????????? ?????» ( Fonologický vývin sloven?iny , 1963) ? Dejiny spisovnej sloven?iny od za?iatkov po sú?asnos? (1983), ? ????? ?????? ?. ??????? ?? ??????? ?????????? ????? ? XX ???? — Spisovná sloven?ina v ?eskoslovensku (1970). ?????? ?????????????? ????????????, ??????????? ???????? ?????????? ????????????? ????????, ????????????? ?????????? ????????????? ?????, ? ?????????, Bernolákovo jazykovedné dielo (1968) .
?? ???????????? ?????? ??????? ?????????? ????? ?????????? ?????? , ?. ?. ???????? , ?. ?????????, ?. ?????????, ?. ?????, ?. ??????? (?????????), ?. ??????, ?. ??????, , ?. ???????, ?. ?????? (??????????), ?. ??????, ?. ?????????? (?????????) ? ?. ?.
? ??????? ???????????? ? ????????????? ????????????? ???????? ?????: ??????? «??????? ?????????? ?????» ( Slovník slovenského jazyka , I—VI, 1959—1968), ??????? ?????????????????? ???????? ?? ????????????, ?????????? ? ?. ?.
???????? ???????????? ? ??????? ????????? ????????????? ??????????? ????????? ?. ???????, , , ?. ???????, ?. ??????????, , ?. ???????, ?. ??????????, ?. ??????????, ?. ????? ? ??????. ?????? ?????? ? ???????? ????????? ????????????? ????? ??????????? ?????? ?????????? ????? (1968—1984).
???????? ????? ???? ??????? «Mor ho!» (1864) :
Zleteli orly z Tatry, tiahnu na podolia,
ponad vysoké hory, ponad rovné polia;
preleteli cez Dunaj, cez tú šíru vodu,
sadli tam za pomedzím slovenského rodu.
Duní Dunaj a luna za lunou sa valí:
nad ním svieti pevný hrad na vysokom bralí.
Pod tým hradom Riman—cár zastal si táborom:
belia sa rady šiatrov ?alekým priestorom.
Pokraj táboru sedí cár na zlatom stolci;
okol neho cárska stráž, tuhí to paholci;
a pred cárom družina neveliká stojí:
sú to cudzí ví?azi, každý v jasnej zbroji.
Pobelavé kaderie šije im obtá?a,
modré ich o?i bystro v okolo si pá?a.
Rastom sú ako jedle, pevní ako skala,
zdalo by sa ti, že ich jedna mater mala.